In de donorwet van 1 juli 2020 is geregeld dat alle inwoners van Nederland van 18 jaar of ouder, wanneer zij zelf geen keuze vastleggen, in het Donorregister worden opgenomen met de registratie ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. In de oude donorwet moest expliciet een keuze worden gemaakt. Op 1 januari 2022 hadden 3,3 miljoen Nederlanders van 18 jaar of ouder geen eigen keuze ingevuld. Zij stonden daarom met ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ in het Donorregister. Dit is een stijging van 59 duizend ten opzichte van 1 juli 2021.
Meer eigen keuzes na 2020
Vanaf de invoering van de nieuwe donorwet medio 2020 geven meer mensen hun eigen keuze door. Dit betekent dat zij expliciet toestemming of geen toestemming geven voor orgaandonatie, of dat iemand anders beslist. Op 1 januari 2020 had 49 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister, op 1 juli 2021 en op 1 januari 2022 was dat 75 procent.
Onder de mensen die een eigen keuze doorgeven is het percentage dat toestemming geeft voor orgaandonatie na 2020 gedaald. Omdat de omvang van de groep met een eigen keuze sindsdien sterk is toegenomen, is het absolute aantal met toestemming wel toegenomen. Het percentage mensen dat expliciet geen toestemming voor orgaandonatie geeft, is in de jaren 2016 tot en met 2021 alsmaar gestegen. Het absolute aantal nam toe van bijna 1,6 miljoen in 2016 tot 4,4 miljoen in 2022.
Vooral 18- tot 20-jarigen nog geen keuze gemaakt
Vooral jongeren hebben nog geen keuze gemaakt. 40 procent van de 18- tot 20-jarigen had op 1 januari 2022 nog geen keuze gemaakt en stond geregistreerd in het Donorregister met geen bezwaar tegen orgaandonatie. Van de 20- tot 30-jarigen was 34 procent met geen bezwaar geregistreerd. Van de 60-plussers stond 18 procent met geen bezwaar in het register.
Mensen van 20 tot 70 jaar gaven vaker toestemming voor orgaandonatie dan geen toestemming. 80-plussers gaven twee keer zo vaak geen toestemming als wel toestemming (51 procent tegen 25 procent). Vrouwen hebben vaker dan mannen een keuze geregistreerd in het Donorregister (79 procent tegen 71 procent), en gaven ook vaker toestemming voor orgaandonatie (37 procent tegen 31 procent).
Regionale verschillen
In de gemeenten Goirle, Stein, Beek, Oirschot, Voerendaal, Gulpen-Wittem, Sint-Michielsgestel, Renkum, Oost Gelre en Simpelveld was het aandeel volwassenen dat een eigen keuze heeft ingevuld in het Donorregister het hoogst. In Goirle had 82 procent, en in de andere negen gemeenten had 81 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder dat gedaan. Het laagste aandeel volwassenen dat een eigen keuze heeft ingevuld in het Donorregister was in Amsterdam en Diemen (beide 65 procent), in Amstelveen, in Den Haag en op Vlieland (alle drie 66 procent).
De gemeenten met het hoogste aandeel mensen die toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Oost Gelre en Rozendaal (beide 46 procent) en Hilvarenbeek (45 procent). De gemeenten met het laagste aandeel mensen die toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Urk (15 procent) en Neder-Betuwe (21 procent).
De gemeenten met het hoogste aandeel mensen die geen toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Neder-Betuwe (41 procent), Tholen en Ridderkerk (40 procent), Pekela en Alblasserdam (39 procent). Rozendaal, Reusel-De Mierden en Hilvarenbeek zijn de gemeenten met het laagste aandeel dat geen toestemming gaf (alle drie 20 procent).
