Historische adventsgebruiken

1. Rorate-missen

Deze speciale missen vinden plaats in de duisternis van de avond of vroege ochtenduren, voordat de zon opkomt – alleen bij kaarslicht. Deze worden gevierd ter ere van Maria, Moeder van God, en symboliseren de verwachting van het komende licht: de geboorte van Jezus. Na het Tweede Vaticaanse Concilie raakte deze Mis min-of-meer in de vergetelheid, maar de laatste jaren is In steeds meer Rooms-katholieke parochiekerken deze Mis aan een ‘come-back- bezig en met succes. Aanstaande donderdag kunt u bijvoorbeeld om 19 uur ’s avonds zo’n Mis bezoeken in de Pauluskerk te Emmen, op 1 minuut lopen van het CS.

2. Vrouwen vervoeren Maria of zoeken een verblijfplaats

Op het platteland, vooral in de Duitstalige landen, werd een beeld van de Maagd Maria van huis tot huis gedragen door vrouwen. De dames, heren waren ook welkom, organiseerden een korte devotie, baden en richtten een ereplaats in voor Maria. Het was een teken van gemeenschap en voorbereiding op Kerstmis. Tot op de dag van vandaag wordt het in sommige parochies gehandhaafd.

3. Adventpiramides

In Duitstalige landen, maar ook in Polen worden artistiek bewerkte houten piramides opgetrokken, waarop vaak Bijbelse taferelen te zien zijn. De figuren draaien door de warmte van kaarsen en symboliseren de eeuwige terugkeer van de Advent. Ze staan ​​vandaag rond Kerstmis nog steeds in veel huiskamers. In Nederland zijn ze nauwelijks verkrijgbaar, op Duitse Kerstmarkten echter nog volop verkrijgbaar.

4. Een kerststal bouwen

Zelfs voordat de kerststal voor Kerstmis wordt opgezet, beginnen gezinnen deze tijdens de Advent zorgvuldig voor te bereiden. Elke week worden er nieuwe beelden of versieringen toegevoegd totdat het plaatje compleet is bij de geboorte van Jezus. Op deze manier heeft men elk jaar een andere Kerststal. Maar nu, zelfs de Kerststal, bij steeds meer mensen verdwijnt en men de voorkeur geeft aan zo veel mogelijk tuinverlichting met de Kerst, raakt dit gebruik op de achtergrond.

5. Barbara-takken

Op 4 december, de gedenkdag van de Heilige Barbara, sneden mensen takken van fruitbomen en legden ze in water. Als de takken met Kerstmis bloeien, wordt dat als een goed voorteken voor het komende jaar beschouwd.

6. Kerstmarkten

Kerstmarkten verschenen in de late middeleeuwen in de vorm van verkoopbeurzen, nieuwjaarsmarkten en vaak eendagsmarkten waar mensen aan het begin van het koude seizoen vlees- en wintervoorraden konden inslaan. In de 14e eeuw kwamen er ambachten als speelgoedmakers, mandenvlechters en banketbakkers bij. Geroosterde kastanjes, noten en amandelen werden toen ook verkocht. Tegenwoordig is de glühwein een hot-item aangevuld met bling-bling van Chinese komaf.

7. Adventsster

De Adventsster is een stervormige decoratie die herinnert aan de ster van Bethlehem en het licht dat Jezus brengt. Veel mensen hangen de Adventsster boven het raam om te laten zien dat ook zij een stukje licht willen delen tijdens Advent. 

Vergeten rituelen

1. Het tikken

Dit gebruik was vooral wijdverspreid in Duitstalige landen en gaat terug op het Kerstverhaal, waarin Maria en Jozef om onderdak vroegen. Kinderen en jongeren gingen vermomd van huis tot huis, klopten op de deur en zongen liedjes om donaties in te zamelen voor mensen in nood. Tegenwoordig is de ster die na Kerstmis zingt daar nog steeds een verre herinnering aan. In de dagen na Kerst gaan jongeren (Sternsinger) langs de deuren, al sterft het gebruik langzaam uit.

2. Adventvasten

Oorspronkelijk was Advent een periode van vasten, vergelijkbaar met die vóór Pasen. Het onthouden van vlees, alcohol en overdadig voedsel zou gelovigen op Kerstmis moeten voorbereiden. Deze traditie werd in de nasleep van de Reformatie en de algemene secularisatie naar ‘de zolder verbannen.’

Moderne ontwikkelingen

1. Adventskalender

Adventskalenders bestaan ​​al sinds de 19e eeuw. Vroeger waren ze echter veel eenvoudiger dan nu. De eerste gedocumenteerde adventskalender bestond alleen uit kaarsen (sommigen zien het ook als de eerste adventskrans, zie hieronder). In 1958 kwam het eerste exemplaar gevuld met chocolade op de markt. Tegenwoordig domineren adventskalenders met snoep of speelgoed. Helemaal curieus is de erotische Adventskalender, waar achter ieder te openen vakje een voorstel zit voor een rijk gevarieerd seksleven. Tja, de mens is vindingrijk.

2. Adventskrans

De Adventskrans werd pas in de 19e eeuw geïntroduceerd door Johann Hinrich Wichern, een protestantse theoloog – als een houten krans met 24 kaarsen, vier grote voor Adventszondagen en 20 kleine. Na verloop van tijd werd de Adventskrans eenvoudiger: de kleine kaarsen verdwenen en de krans werd versierd met dennentakken, die het eeuwige leven vertegenwoordigen. Het verspreidde zich snel, vooral in protestantse gemeenschappen, voordat het later zijn weg vond naar Rooms-katholieke gezinnen. Tegenwoordig zijn adventskransen er in allerlei vormen en uitvoeringen: van minimalistische kandelaars tot rijkelijk versierde kunstwerken.