De zestigjarige Baba Jan is zijn huis ontvlucht. Niet omwille van de oorlog in Afghanistan, wel door de ergste droogte die de landbouwer in al die jaren al meegemaakt heeft. Het is de tweede keer al dit jaar dat hij de provincie Badghis moet verlaten. Hij zoekt nu zijn toevlucht in de hoofdstad Kaboel. “Maar zelfs al mocht ik de hele stad van mij mogen noemen, dan nog was ik liever in Badghis gebleven”, vertelt hij vol heimwee. “Ik houd van mijn leven als boer, en ik mis het enorm.” Daarop verbergt hij zijn triest gelaat met een sjaal.

Baba Jan is niet de enige die met dit verdriet kampt. Een groot aantal boeren maken hetzelfde mee. Hun leven in het westen van Afghanistan is ontwricht. De immense droogte bracht het verlies van waterreserves, landbouwproducten en vee met zich mee. En die droogte, zeggen klimaatwetenschappers, is het resultaat van de klimaatcrisis.

Een lemen hut in de hoofdstad: daar woont Baba Jan momenteel samen met zijn drie jongste kinderen. De vier oudste heeft hij weggestuurd om te gaan werken in Iran.

“Die oorlog, dat deert ons niet”, zegt de landbouwer. “We waren nog steeds gelukkig, nog steeds druk bezig met onze landbouwgrond. Maar nu riskeren mijn kinderen te sterven van de honger door droogte en klimaatverandering.”

Hete zomers, harde winters

Afghanistan is een van de landen die zwaar getroffen is door de klimaatcrisis. De Verenigde Naties stelden al in november 2022 dat Afghanistan op plaats zes staat van de meest getroffen gebieden.

Naast de oorlog die het land al vier decennia verscheurt, is de droogte de grootste bezorgdheden van Afghanen. Boeren lijden hier het meest onder, aangezien zij zo hun vee niet kunnen hoeden en andere landbouwactiviteiten uitvoeren.

Naast vreselijk hete zomers, met temperaturen boven de 45 graden, zien we ook het omgekeerde: de winters zijn ongemeen hard. Door de koude in de winter zijn dit jaar tweehonderd mensen om het leven gekomen. Honderden boerderijdieren zijn ook omgekomen.

De organisaties van de Verenigde Naties helpen Afghanen op financieel vlak, maar dat geld is niet voldoende in gebieden waar de droogte het hardst toegeslagen is. Wat daar het meest nodig is, is technische hulp om waterputten te boren zodat boeren drinkwater hebben.

Het is moeilijk om actuele statistieken te geven, zegt Obeidulla Achakzai, directeur van de Environmental Protection Trainings and Development Organization (EPTDO). Zeker is dat door de verminderde neerslag en de grote periodes van droogte het grondwater in Kaboel nogmaals honderd meter verminderd is ten opzichte van dertig jaar geleden: toen zat het water twintig meter diep, nu zit het aan honderdtwintig meter.

Hoop op steun

De inkomsten van de meeste Afghanen hangen af van de landbouw. Als het vier seizoenen aan één stuk te weinig regent, veroorzaakt dat enorme voedseltekorten en slaan mensen op de vlucht. De klimaatverandering zwengelt met andere woorden de armoede verder aan in een land in oorlog.

Ook inwoners van zuidelijke provincies zoals Herat, Helmand en Uruzgan zijn hun oogsten kwijt, zegt Obeidullah Achakzai. Zij zijn gevlucht naar andere provincies of naar buurlanden, en hopen op steun van de internationale gemeenschap. Die heeft veel hulp opgeschort omdat het de Taliban-regering niet wil ondersteunen.

In Kaboel bidt Baba Jan intussen vurig voor de dag waarop hij naar huis kan en opnieuw kan oogsten.

Deze reportage is geschreven door een Afghaanse vrouw, met Finse steun omgeschoold tot journalist voor de Taliban het roer opnieuw overnam in Afghanistan. Haar identiteit blijft geheim omwille van veiligheidsredenen.