Microplastics zijn alomtegenwoordig in onze lucht, water en grond. En ze belanden steeds vaker in het menselijk lichaam, blijkt uit een groeiend aantal studies. Ze zijn al gevonden in de lever, nieren, darmen, testikels en moederkoek.

Maar de concentratie in de hersenen is nog veel hoger, stellen onderzoekers in een nieuwe studie in Nature Medicine. Bovendien gaat het om ‘nanoplastics’: deeltjes die nog veel kleiner zijn – amper twee tot drie keer zo groot als virussen. Daardoor kunnen ze zich tot in de verste uithoeken van het lichaam nestelen.

De concentratie stijgt ook snel: de stalen van 2024 bevatten tot 50 procent meer plastic dan de onderzochte stalen uit 2016. Dat is echt alarmerend, zegt toxicoloog Matthew Campen van de University of New Mexico. “Ik had nooit gedacht dat de concentratie zou hoog zou zijn. Ik voel me zeker niet comfortabel bij zoveel plastic in mijn hersenen. En ik kijk er tegenop om nog eens dertig jaar te wachten om erachter te komen wat er gebeurt als de concentraties verviervoudigen.”

Dementie

Het is nog onduidelijk welke effecten dat plastic kan hebben, zeggen de wetenschappers. Maar opvallend is wel dat de concentraties tot tien keer hoger bleken in het hersenweerfsel van mensen met de diagnose dementie. Dat is een erg duidelijk verband, maar het wil niet met zekerheid zeggen dat plastic in de hersenen dementiesymptomen veroorzaakt, zeggen de onderzoekers.

“We beginnen te denken dat de plastic deeltjes mogelijk de bloedstroom in haarvaten blokkeren”, zegt Campen. “Er is een mogelijkheid dat deze nanomaterialen de verbindingen tussen zenuwuiteinden in de hersenen verstoren. Ze zouden ook de aggregatie van eiwitten kunnen veroorzaken die betrokken zijn bij dementie. We weten het gewoon niet.”

Vleesconsumptie

Alle onderzochte monsters werden verzameld uit de frontale cortex, het hersengebied boven en achter de ogen. De wetenschappers vonden twaalf verschillende soorten plastics, met polyethyleen als meest voorkomende. De kunststof wordt volop gebruikt in onze verpakkingen, plastic flessen en bekers.

De wetenschappers vermoeden dat de meeste microplastics via ons voedsel in het lichaam terechtkomen, en dan vooral via de consumptie van vlees. Dat blijkt ook uit vleesstalen die werden onderzocht door hetzelfde team.

“Door de manier waarop we onze velden irrigeren met vervuild water, stapelen microplastics zich daar op”, legt Campen uit. “Die gewassen voeden we aan ons vee, en de mest van dat vee komt opnieuw op die velden terecht.”