Leestijd: 4 minuten

🔊 Lees voor -Rome- De ambtstermijn van kardinaal Müller als prefect van de Dicasterie voor de Geloofsleer werd in 2017 niet verlengd. Wat werd zijn ondergang: een religieus dispuut met de Paus – of een geldprobleem? Eén uiterst serieus te nemen rapport suggereert het laatste.

Als prefect van de toenmalige Congregatie voor de Geloofsleer was hij de op twee na hoogste man in het Vaticaan: curie kardinaal Gerhard Ludwig Müller, de voormalige bisschop van het Duitse Regensburg.

In 2017 verlengde Paus Franciscus verrassend genoeg de ambtstermijn van Müller niet. Lange tijd werd aangenomen dat een theologisch dispuut de reden hiervoor zou zijn – een lezing die Müller zelf ook aanmoedigde. Maar nu suggereert een rapport van het Amerikaanse portaal ‘The Pillar’: de meningsverschillen hadden minder met geloof te maken – maar meer met geld.

Dure tafels en contant geld in een worstblikje

Müller zou voor tienduizenden euro’s een vergadertafel hebben besteld – en in ruil daarvoor de oude, waaraan Joseph Ratzinger conferenties zou hebben geleid, verkocht hebben aan een bevriende meubelmaker en antiquair uit Beieren. Maar dit verhaal gaat over meer dan de vraag in hoeverre een curie kardinaal over het meubilair van zijn werkgever kan beschikken.

Al in 2015 berichtte het Duitse dagblad ‘Bild’ over een inval in het Vaticaan waarbij onderzoekers van het Economisch Secretariaat 20.000 euro contant geld vonden in het bureau van Müllers hoofd administratie, monseigneur Mauro Ugolini, verborgen in een oud blik Weense worstjes.

Rapport: Contant geld in plastic zakken en geld op de privérekening van Müller

Volgens “The Pillar” was er destijds aanzienlijk meer contant geld in omloop of op privérekeningen terechtgekomen. Er wordt gesproken over ‘surrealistische’ taferelen. Ambtenaren van de Dicasterie voor de Geloofsleer zouden hebben geprobeerd duizenden euro’s aan contant geld in plastic supermarktzakken uit het kantoor te laten verdwijnen toen de controleurs van het Vaticaanse Economische Secretariaat arriveerden.

Schrijffout

In totaal spreekt het rapport over honderdduizenden euro’s die ‘ofwel verduisterd, niet goed gedocumenteerd of anderszins niet verantwoord zijn’. Alleen al 200.000 euro zou op de privérekening van kardinaal Müller zijn beland. Volgens het rapport legde hij dit uit met een ‘schrijffout’ in de rekeningnummers.

Waar het geld vandaan komt, is onduidelijk. Het rapport verwijst naar verschillende goed geïnformeerde bronnen die ervan uitgaan dat het geen genereuze geldelijke donaties waren.

Müller spreekt in de krant over ‘goedkope onderzoeksliteratuur’

In de conservatieve Duitse katholieke weekkrant ‘Die Tagespost’ zei Müller dat “hier een financieel schandaal wordt geconstrueerd, zoals in goedkope onderzoeksliteratuur.” Müller bevestigde dat geld ‘heen en weer was geboekt tussen de individuele rekeningen van de kerk’. Bovendien werd er “zij het niet illegaal, wel een ongewoon grote hoeveelheid contant geld opgeslagen.”

Als prefect wordt Müller in het rapport geciteerd en zegt hij dat hij via fondsenwerving waardevol nieuw meubilair voor de kerk heeft aangeschaft. De “vervallen” tafel, die hij naar Beieren zou hebben overgebracht, werd met toestemming van het vastgoedbeheer van de Apostolische Stoel professioneel verwijderd.

Kardinaal Müller heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen. De publieke Duitse omroep ARD heeft inmiddels meerdere informatie over onduidelijke en niet gangbare overboekingen en transacties.

Kardinaal Müller behoort tot de ‘heimwee-katholieken’ met onophoudelijke kritiek op de huidige Paus.

In maart 2017 werd Müller door een 13-jarig slachtoffer van seksueel misbruik beschuldigd, dat hij als hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer het werk van de Pauselijke commissie over het misbruik tegenhoudt. Op 1 juli 2017 werd bekendgemaakt dat Müllers vijfjarige mandaat (2012-2017) als hoofd van de Congregatie voor de Geloofsleer niet verlengd werd.

Koorknapen

In het in juli 2017 verschenen onderzoeksrapport inzake mishandelingen en seksueel misbruik bij koorknapen van het wereldberoemde kathedrale koor ‘Regensburger Domspatzen’, in de periode 1950 tot 1990, wordt Müller verweten dat hij weinig voortvarend is omgegaan met de beschuldigingen van de slachtoffers.

Het eerdere onderzoek onder zijn verantwoordelijkheid als bisschop van Regensburg toonde tal van strategische, organisatorische en communicatieve zwakheden. Het bisdom was er meer op uit de kerk als instituut tegen de aantijgingen te beschermen dan recht te doen aan de slachtoffers. Onder de opvolger van Müller, Rudolf Voderholzer, die in 2012 tot bisschop werd benoemd, is opdracht gegeven tot het diepgaande onderzoek dat in 2017 tot afronding kwam.

Willem Eijk

Müller behoort, met de Nederlandse kardinaal Willem Eijk, tot de conservatieve kardinalen die zich afzetten tegen de wijze waarop Paus Franciscus de kerk bestuurt. Met name is het hem een doorn in het oog dat de Paus ruimte laat voor het toedienen van de communie aan gescheiden mensen die hertrouwd zijn. Ook vreest hij dat het celibaat ter discussie komt als gevolg van de misbruikaffaires. Dat acht hij onjuist. Verder heeft hij zich gekant tegen het instellen van een commissie die de diakenwijding van vrouwen onderzoekt.

Müller maakt sinds zijn aftreden als prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer geregeld gebruik van de conservatieve Amerikaanse krant NCR om zijn opvattingen over kerkelijke doctrine onder de aandacht te brengen. In februari 2019 liet Müller weten dat veel christenen de basisleerstukken van het geloof niet meer kennen en dat er daardoor een groeiend gevaar is dat zij de weg naar het eeuwig leven missen.

Oppositieleider

In en buiten het Vaticaan staat Müller bekend als de belangrijkste oppositieleider tegen Paus Franciscus uit de kring rond wijlen Paus Benedictus.

In 2022 nam Müller emeritus Paus Benedictus in bescherming, toen in Duitsland een rapport verscheen waaruit blijkt dat Ratzinger als aartsbisschop van München in vier gevallen heeft meegewerkt aan de overplaatsing van pedofiele priesters naar andere parochies waar zij opnieuw met kinderen gingen werken, iets wat deze altijd ontkend had. Müller gaf aan dat hij het rapport niet had gelezen, maar dat Benedictus niet bewust iets verkeerd had gedaan en de beschuldigingen gezien moesten worden als poging hem te beschadigen wegens zijn orthodoxe opvattingen.