-Sydney- De tarieven van Amerikaans president Donald Trump zullen iedereen schaden, zegt Lisa Toohey, hoogleraar Rechten aan de universiteit van New South Wales in Sydney. “Niet alleen Cambodjaanse fabrieken zullen dit voelen, ook elke online shopper is vandaag in een nieuwe wereld wakker geworden.”
Het had veel weg van een cliffhanger in een reality-tv-show: Liberation Day. Tot voor kort hadden de meeste mensen nog nooit over tarieven gehoord. Nu was er gisterenavond de live verslaggeving over ‘Bevrijdingsdag’, met Amerikaans president Donald Trump die zijn lang aangekondigde tarieven liet ingaan in landen over de hele wereld.
Trump kondigde aan dat alle import naar de Verenigde Staten wordt onderworpen aan een nieuw “basistarief” van 10 procent. Dat is een extra belasting die wordt geheven door de Amerikaanse Customs and Border Protection wanneer producten de grens oversteken.
Het basistarief zal naar verwachting op 5 april van kracht worden, de zogeheten “reciprocal tariffs” – hogere wederzijdse tarieven voor individuele landen – volgen vanaf 9 april. Bedrijven hebben dus geen tijd om hun toeleveringsketens aan te passen.
Wat zal deze nieuwe “fase” inhouden voor de rest van de wereld? We mogen verwachten dat veel landen vergeldingsmaatregelen zullen nemen door zelf tarieven en handelssancties in te voeren. Dat brengt echter wel risico’s met zich mee.
De hele wereld aan de tarieven
Van alle landen zullen Cambodja en Vietnam het hardst worden getroffen door de wederzijdse maatregelen, met tarieven van 49 en 46 procent. China, Zuid-Korea en Japan zijn ook flink de dupe: ze worden onderworpen aan tarieven die tussen de 24 en de 34 procent liggen. Voor de Europese Unie geldt een tarief van 20 procent.
Veel landen hadden al voor voorhand gereageerd dat er vergeldingsmaatregelen zouden komen. Zo zei Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, dat “alle instrumenten op tafel liggen”. Ze benadrukte ook dat de interne markt de “veilige haven” is voor alle EU-leden.
Canada werd blijkbaar gespaard van het basistarief van 10 procent, maar het land krijgt wel nog steeds te maken met de eerder aangekondigde tarieven van 25 procent voor de auto-industrie.
Canada’s nieuwe premier Mark Carney, heeft gezegd dat “niets van de tafel is” als het gaat om vergeldingen.
Hoogste tarieven voor Azië
Het nieuwe tarief van 34 procent voor China komt nog eens bovenop het eerder opgelegde tarief van 20 procent, wat het totaal op 54 procent brengt.
Dat is een domper voor de toch al moeizame betrekkingen tussen de twee grootste economieën ter wereld.
Vietnam is bijzonder afhankelijk van de Amerikaanse markt en heeft nog geprobeerd om door middel van onderhandelingen de dreigende tarieven te omzeilen. Dit omvatte ook nooit eerder geziene overeenkomsten om in de VS uitgewezen Vietnamese burgers terug te nemen.
Tot nu toe heeft Vietnam wat kunnen profiteren van de spanningen tussen de VS en China. Deze nieuwe en hoge tarieven zullen niet alleen grote gevolgen hebben voor Vietnam, maar ook voor het economisch minder ontwikkelde Cambodja (49 procent) en Myanmar (44 procent).
Is het de moeite waard om terug te vechten?
Kwetsbare landen hebben misschien niet de macht om terug te vechten. Het is moeilijk om ons voor te stellen dat een land als Cambodja of Myanmar werkelijk impact zou kunnen hebben om iets te beginnen tegen de rijke VS.
Andere landen vinden het de strijd niet waard: Australië vraagt zich bijvoorbeeld terecht af of een “tit-for-tat strategie” effectief is, of dit het probleem misschien alleen maar zal verergeren.
En dan is er ook nog Rusland, een land dat wat onder de radar is gebleven. De wederzijdse handel met Rusland is eerder klein en al onderworpen aan sancties. Maar Amerikaanse media maken toch melding van het feit dat Trump de handelsrelatie in de toekomst zou willen uitbreiden.
Nachtmerrie voor Amerikaanse posterijen
Een van de interessantste neveneffecten van de aankondigingen van Trump heeft betrekking op wat handelsexperts de “de minimis”-regel noemen: als je online een kleine aankoop doet, betaal je meestal geen invoerbelasting op dat artikel.
Trump heeft dit hiaat in de wet gedicht in februari voor Chinese producten, om even later terug te komen op zijn beslissing.
Op 2 april werd het achterpoortje opnieuw gedicht en nu wordt de regeling op 2 mei van kracht. Er zullen dan importheffingen worden geheven op goederen uit China die voorheen waren vrijgesteld, zelfs als ze onder het “de minimis”-bedrag van 800 dollar liggen.
Voor goederen die via de internationale post worden verzonden, geldt een tarief van 30 procent van de waarde van het product of van 25 dollar per item – (in juni wordt dat 50 dollar).
Dit is niet alleen een nachtmerrie voor online shoppers. Elk uur komen er immers zo’n 100.000 kleine pakketjes aan in de VS, vele uit China. De tarieven moeten nu worden berekend op elk pakketje afzonderlijk en in overleg met de Amerikaanse Customs and Border Protection.
Boycot
We kunnen verwachten dat het verzet van consumenten wereldwijd zal toenemen. De “elbows up”-beweging in Canada is alvast één voorbeeld.
Consumenten over de hele wereld kiezen er nu al voor om Amerikaanse producten links te laten liggen, en zo hun woede te uiten over de houding van de Trump-regering op vlak van handel, gelijkheid, inclusie, milieu, genderrechten enzovoort.
Maar als consument spring je maar beter niet te snel op die kar zonder je huiswerk te doen. Een Amerikaanse fastfoodketen boycotten geeft je misschien een beter gevoel (en is eerlijk gezegd waarschijnlijk ook beter voor je gezondheid), maar het heeft ook gevolgen voor de lokale franchisenemer.
Het is ook bepaald niet productief om Amerika of Amerikanen massaal te gaan haten – veel Amerikaanse burgers zijn ook zelf diep geschokt door wat er momenteel allemaal gebeurt.
Victorie kraaien?
Kijk ook uit voor de ‘claim van de overwinning’ – een van de gepopulariseerde mantra’s van Trump die sterk naar voren komt in de recente film The Apprentice: always claim victory.
Het tekort op de handelsbalans van de VS schoot na vorige aankondigingen van Trump over invoerrechten omhoog, omdat importeurs zich toen haastten om voorraden aan te leggen voordat de prijzen stegen.
Dit keer zal dat niet gebeuren, omdat de tarieven al over enkele dagen van kracht worden.
Op korte termijn zal het maandelijkse handelstekort dalen als de import weer normaal wordt, wat Trump de kans geeft om te beweren dat het beleid werkt – zelfs als het slechts een oplevingseffect is.
Maar toch zullen de tarieven de gewone Amerikanen eerder schaden dan helpen. Alledaagse aankopen zoals kleding – gemaakt in landen als Vietnam, Cambodja en China – kunnen binnenkort veel duurder worden – een t-shirt van 20 dollar wordt bijna 30 dollar, exclusief de Amerikaanse belastingen.
Terwijl dit handelsdrama in reality-tv-stijl kijkers blijft trekken, moet de wereld zich voorbereiden op meer afleveringen, meer cliffhangers en meer onzekerheid.