-Berlijn- De parlementsverkiezingen van februari 2025 naderen en de verkiezingscampagne is in volle gang. Hoe kijken de partijen tegen religie, kerk en geloof aan? Een blik op de verkiezingsprogramma’s van de CDU en CSU laat zien, welke standpunten zij als christelijke partijen vertegenwoordigen.
De volgende federale verkiezingen zullen plaatsvinden op 23 februari 2025. Nadat de zittende bondskanselier Olaf Scholz (SPD) kort voor Kerstmis om een motie van vertrouwen in de Bondsdag had gevraagd en deze had verloren, zullen er vervroegde verkiezingen plaatsvinden.
De partijen zijn nu op zoek naar de stemmen van de bevolking. Wij zijn geïnteresseerd in de vraag hoe zij zich positioneren op de onderwerpen religie, kerk en geloof. Daarom hebben wij de verkiezingsprogramma’s bekeken op relevante inhoud. In dit deel van onze partijcheck voor de federale verkiezingen van 2025 kijken wij naar het verkiezingsprogramma van de christelijke uniepartijen CDU en CSU.
CDU en CSU vertrouwen op het christelijk geloof
Zoals te verwachten is van een partij die met de C in de naam naar het christendom verwijst, verwijzen de uniepartijen in hun programma naar het christelijk geloof als fundament van hun partijen. Duitsland is ‘historisch, cultureel en inzake normen en waarden gevormd door het christelijk geloof’, staat er onder de kop ‘Behoud christelijke tradities’.
De kerken (rooms-katholiek en protestant) zijn erkend als ‘onmisbare bijdrage aan het onderwijs, het algemeen welzijn en de sociale cohesie’. Daarnaast zetten de CDU en CSU zich in voor het beschermen van christelijke feestdagen, de zondagsrust en een gereguleerde samenwerking tussen kerk en staat. Er worden echter geen concrete eisen aan deze toezeggingen ontleend. Anders is het bij het godsdienstonderwijs, dat als ‘onmisbaar’ wordt verklaard: hier wordt specifiek voorgesteld om het ‘op te waarderen tot een regulier schoolvak’.
Dit wordt gevolgd door het punt “Bescherming van de vrijheid van kerken en religieuze gemeenschappen”. De Unie legt uit dat zij waardeert dat religie bijdraagt aan de sociale cohesie en oriëntatie biedt:
“De alomvattende bescherming van de godsdienstvrijheid en de bescherming van religieuze en ideologische minderheden is voor ons van bijzonder belang.”
Maar godsdienstvrijheid is “geen vrijbrief om ideologieën te verspreiden die gericht zijn tegen andere religies of het liberale rechtssysteem”, aldus de beide partijen. Het is eerder de ‘lakmoesproef’ voor de democratie, de rechtsstaat, de vrijheid van meningsuiting en alle andere mensenrechten.
De unie zegt dat zij deze laatste wereldwijd versterkt wil zien. De christelijke kijk op de mensheid vereist het helpen van de armsten en zwaksten in de wereld. Dit is ook de reden waarom zij zich verzetten tegen pogingen om de mensenrechten in te perken en ‘mensenrechtenverdedigers te muilkorven’, zoals de rechts-extreme AfD wil.
Blijkbaar ziet zij daarin geen tegenspraak met de kritiek van mensenrechtenorganisaties als Pro Asyl , die de unie zelf ervan beschuldigen precies dat te doen. Volgens hun eigen verklaringen willen de uniepartijen het fundamentele recht op asiel ‘veranderen’, terwijl critici zeggen dat zij het willen afschaffen. De bekritiseerde passage is ook terug te vinden in het verkiezingsprogramma. “Iedereen die in Europa asiel aanvraagt, moet worden overgebracht naar een veilig derde land, daar de procedure doorlopen en indien nodig daar bescherming zoeken.” In mei beschreef Pro Asyl dit als een schending van het Vluchtelingenverdrag van Genève.
Relatie met andere religies
Naast het christelijk geloof noemen de CDU en CSU in hun verkiezingsprogramma nog twee andere religieuze gemeenschappen: de joodse en de moslimgemeenschap.
De weging is heel verschillend. Hoewel het ‘Joodse leven’ in Duitsland zonder enige mitsen en maren wordt beschreven als bescherming waardig en er uitdrukkelijk wordt benadrukt dat Joodse mensen in Duitsland veilig en zonder angst moeten kunnen leven, is deze toezegging veel minder krachtig wanneer het om Islamieten gaat. Het doel is om ‘ze in ons midden te versterken’, zo wordt voorzichtig gezegd, en een ‘devaluatie van moslims’ zal niet worden getolereerd.
Het programma bevat veel meer informatie over wat de unie verstaat onder bescherming tegen het islamisme dan het beschermen van moslims. Islamistisch terrorisme en de ‘politieke islam’ zijn ‘onderschatte gevaren’, legt de partij uit. De Unie maakt geen melding van de andere twee wereldreligies, het boeddhisme en het hindoeïsme.
In tegenstelling tot Nederland, waar de christelijke politiek -getalsmatig- bijna verwaarloosbaar is, kent Duitsland nog steeds met de CDU-CSU een krachtige politieke speler. In de voorlopige peilingen lijkt deze combi als grootste uit de verkiezingen in februari te komen, met direct achter zich de rechts-extreme AfD.
Van de grote Duitse politieke partijen heeft ook CDU-CSU laten weten niet met de AfD in een coalitie te gaan, vanwege de extreme opvattingen van de AfD. Daardoor lijkt een ‘grote’ coalitie in Duitsland onvermijdelijk.
