De informatie uit een algemeen ambtsbericht van Buitenlandse Zaken wordt door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gebruikt bij de beoordeling van asielaanvragen van asielzoekers die afkomstig zijn uit het betreffende land of gebied.
Humanitaire en veiligheidssituatie
In het ambtsbericht over de Palestijnse Gebieden is onder andere informatie te vinden over de slechte humanitaire en veiligheidssituatie. Zo wordt aangegeven dat 80% van de bevolking in Gaza afhankelijk is van internationale humanitaire hulp en 95% van de bevolking geen toegang heeft tot schoon drinkwater. De aanvoer van brandstof voor de elektriciteitscentrale in Gaza kan door Israël geblokkeerd worden, zoals gebeurde in augustus 2020 en mei 2021. De gezondheidszorg in de Palestijnse Gebieden heeft te maken met tekorten op allerlei gebieden (zowel apparatuur, medicatie als specialistisch personeel).
Meer dan 1 miljoen Palestijnse vluchtelingen zijn afhankelijk van de UNRWA voor voedselhulp. Dit VN-orgaan, voluit de United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East, opgericht in 1949, houdt zich o.a. bezig met basisonderwijs, primaire gezondheidszorg, infrastructuur, humanitaire diensten en noodhulp. Vanwege de groeiende vluchtelingenpopulatie enerzijds en de teruglopende bijdragen van donoren (o.a. de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Golfstaten) anderzijds wordt de financiële positie van UNWRA steeds penibeler.
In de Palestijnse Gebieden is daarnaast volgens het ambtsbericht sprake van zowel gericht als willekeurig geweld door verschillende gewapende Palestijnse facties, door de Palestijnse veiligheidsdiensten en door Israëlische troepen. Er zijn berichten over mensenrechtenschendingen zoals geweld, onrechtmatige detentie, marteling enz. door alle de facto autoriteiten. Gedurende de verslagperiode van dit ambtsbericht, die loopt van augustus 2019 tot april 2022, zijn als gevolg van al het geweld al 588 doden gevallen.
Terugkeer uit het buitenland naar Palestijnse Gebieden
Het ambtsbericht geeft informatie over de terugkeer van Palestijnen naar de Palestijnse Gebieden. In de paragraaf over ‘Buitenlandse reizen” (1.4.4) staat in het ambtsbericht op pagina 29 het volgende:
“Om Egypte in of uit te reizen als transitland is vanuit of naar Gaza geen Egyptisch visum nodig voor personen uit Gaza, een visum is wel nodig als Egypte het land van bestemming is.”
En in hoofdstuk 5 ‘Terugkeer’ staat bij de paragraaf over ‘Inreizen’ (5.1) op pagina 90 vervolgens:
“De Rafah-grensovergang kan soms gesloten zijn en de Egyptische autoriteiten kunnen uit veiligheidsoverwegingen personen weigeren de grens te laten oversteken. Om Egypte in of uit te reizen als transitland is vanuit of naar Gaza geen Egyptisch visum nodig voor personen uit Gaza (zie ook 1.4.4).”
Deze informatie komt echter niet geheel overeen met de visum-regels zoals die worden gepubliceerd in het handboek dat luchtvaartmaatschappijen hanteren. In het Travel Information Manual (TIM) van de International Air Transportation Association (IATA), editie maart 2022, staat in de informatie over Egypte bij de paragraaf over ‘Visa Exemptions’ bij punt 30 op p. 210 letterlijk (zie ook bijlage):
30. Male passengers with “The Palestinian Authority” normal passport:
30.1 for those transiting to the Gaza Strip, if the accepting carrier obtains confirmation that the Rafah border is open, prior to boarding.
Met andere woorden: alléén als de luchtvaartmaatschappij voorafgaand aan het vertrek naar Egypte de bevestiging heeft gekregen dat de Rafah-grensovergang tussen Egypte en Gaza geopend is, mogen mannelijke Palestijnen (tussen de 20 en 40 jaar) zonder visum naar Egypte vliegen. De Egyptische autoriteiten willen op deze manier zeker stellen dat Palestijnen op doorreis naar de Palestijnse Gebieden niet in Egypte stranden omdat ze niet meteen naar Gaza kunnen doorreizen. Deze restrictie wordt in het ambtsbericht van Buitenlandse Zaken in het geheel niet genoemd.
Voor zover ons bekend is de Rafah-grensovergang echter de afgelopen jaren erg vaak gesloten geweest. Een vertegenwoordiger van de Palestijnse Missie in Nederland bevestigde desgevraagd aan INLIA dat het willekeurig is wanneer de Rafah-grensovergang geopend is. Deze is inderdaad vaak gesloten en dan weer kort open, maar hier valt nauwelijks een peil op te trekken.
De reistijd per bus of auto van het vliegveld van Cairo naar de Rafah-grensovergang bedraagt minstens 5,5 uur, en een directe vlucht van Amsterdam naar Cairo duurt ook 4,5 uur. Deze lange reistijd, in combinatie met de onvoorspelbaarheid van de openstelling van de grensovergang, maakt het voor Palestijnen die vanuit Nederland naar Gaza willen terugkeren praktisch onmogelijk om een vliegticket of een visum voor Egypte te verwerven.
Opmerkelijk is verder ook dat de regels voor mannen en vrouwen verschillend zijn: voor vrouwelijke passagiers met een normaal paspoort van ‘The Palestinian Authority’ gelden bovengenoemde visum-restricties niet, zie in het TIM onder 2. Visa Exemptions (p. 209) :
8. Female passengers with “The Palestinian Authority” normal passport.
En er is ook sprake van leeftijdsdiscriminatie, want voor Palestijnse mannen ouder dan 40 jaar geldt dat zij zonder visum naar Egypte kunnen reizen als ze niet langer dan 30 dagen in Egypte zullen verblijven:
12. Male passengers with “The Palestinian Authority’”normal passport older than 40 years for a maximum stay of 30 days.
Indien de Rafah-grensovergang gesloten is, is het echter ook voor hen nog maar de vraag of zij zonder visum tot Egypte worden toegelaten. Het is dan immers niet zeker of de maximaal toegestane verblijfsduur van 30 dagen niet overschreden wordt.
Meer informatie:
Het Algemeen ambtsbericht Palestijnse Gebieden van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, gepubliceerd op 30 april 2022 (download pdf-bestand, 105 pagina’s, 1,4 MB)
De pagina’s over Egypte uit het IATA Travel Information Manual, editie maart 2022 (download pdf-bestand)
