“Deze vertragingen vormen een bedreiging voor de menselijke gezondheid en het milieu, omdat bedrijven de chemische stoffen tijdens de vergunningsprocedure kunnen blijven gebruiken”, verklaart de Europese Ombudsman, de Ierse Emily O’Reilly.

Het gaat om stoffen die volgens de Ombudsman kankerverwekkend, mutageen of giftig voor de voortplanting kunnen zijn, of die hormoonontregelende eigenschappen kunnen hebben.

De EU heeft met REACH een verordening die de beoordeling en autorisatie regelt van chemische stoffen. Die bepaalt dat bedrijven die ‘erg zorgwekkende’ chemische stoffen willen gebruiken waarvoor voorafgaande toelating vereist is, een autorisatie moeten aanvragen bij de Commissie.

Vervolgens legt de Commissie een ontwerpbesluit voor aan het REACH-comité met vertegenwoordigers van de lidstaten. Dat comité stemt dan over autorisatie.

Geen vergaderzalen

De Ombudsman benadrukt dat het doel van REACH juist is om het gebruik van bijzonder gevaarlijke chemische stoffen snel uit te faseren of te controleren. Ze stelt voor dat de Commissie haar interne procedures herziet, en dat bedrijven die aanvragen indienen alle informatie onmiddellijk meegeven, zodat daarmee al geen tijd verloren gaat.

Tatiana Santos van milieukoepel European Environmental Bureau is scherp: “Hun wetenschappers riepen op tot controles. De Commissie treuzelde en geeft daarvoor zwakke excuses. Een gebrek aan vergaderzalen om beslissingen te nemen over leven en dood? Vertel dat maar aan een gezin dat getroffen is door kanker of onvruchtbaarheid als gevolg van blootstelling aan chemische stoffen.”

Tot slot hekelt de Europese Ombudsman ook een gebrek aan transparantie in het REACH-comité, dat alleen beknopte verslagen van vergaderingen publiceert, die onvoldoende inzage bieden in individuele dossiers of meningsverschillen tussen de lidstaten.

Planetaire grenzen

“Dit bewijst hoe roekeloos de Europese Commissie is geweest met de regels voor chemicaliën, die e gezondheid van mensen moeten beschermen”, vindt Hélène Duguy, juridisch experte bij de ngo ClientEarth. “Dit onaanvaardbare gedrag ondermijnt de rechtsstaat en het vertrouwen van de mensen in de EU-instellingen. Nu moeten de EU-ambtenaren de aanbevelingen van de Ombudsman ter harte nemen en het algemeen belang voorrang geven boven de winsten van giftige bedrijven.”

Beide ngo’s pleiten voor snellere controle van chemicaliën, met een duidelijke tijdlijn en een vereenvoudigde identificatie van het gevaar, als antwoord op de chemische vervuiling die de planetaire grenzen heeft overschreden.