“Zelfs nieuwe dingen worden snel oud!”, zei de Paus gisteren in niet mis te verstane bewoordingen tijdens een bijeenkomst met internationale vertegenwoordigers van spirituele gemeenschappen, verenigingen en andere organisaties, in het Vaticaan.

Decreet stelt duidelijke regels

De reden van de bijeenkomst is een conferentie van de verantwoordelijke Vaticaanse lekenautoriteit over nieuwe regelgeving voor dergelijke organisaties. De Paus had deze begin juni uitgevaardigd. Het Pauselijk Decreet heeft vooral betrekking op vraagstukken van bestuur en interne structuur. De afgelopen decennia hebben, aldus Franciscus, aangetoond dat er meer precieze regels nodig zijn om ‘wild-west’ toestanden te voorkomen.

Als voorbeeld noemde de Paus enerzijds gevallen van verschillende soorten misbruik. Deze zijn altijd geworteld in machtsmisbruik. Niet zelden moest het Vaticaan hier ingrijpen en moeilijke hervormingen aanbevelen of doorvoeren. Anderzijds denkt hij niet alleen aan die “bijzonder lelijke gevallen die voor opschudding zorgen”, maar ook aan lieden die zelf een geloof in elkaar knutselen op basis van eigen geloofs(waan)voorstellingen of verdraaien van Bijbelteksten.

Vaticaan doet uitgebreid onderzoek

De Paus zei dat de Vaticaanse Congregatie momenteel alle lekenverenigingen onderzoekt die in de afgelopen decennia zijn ontstaan, zoals de omstreden charismatische vernieuwingsbewegingen. Veel van deze clubjes begonnen met groot enthousiasme en voelden zich al snel als iets speciaals – “zij leken de redders te zijn en doen zich ook zo voor”, aldus de Paus. Met veel van deze lekenbewegingen liep het slecht af. Zij verdwenen met dezelfde snelheid als waarmee zij opkwamen of er gingen zoveel zaken (juridisch) fout dat zij de Moederkerk meer zorgen dan vreugde hebben bereid. Alleen al in Argentinië moesten drie van dergelijke groepen ontbonden worden.

Tot slot legde de Paus uit waarom hij in zijn Decreet onderscheid maakt tussen twee soorten gemeenschappen: gemeenschappen in hun oprichtings- en ontwikkelingsfase en gemeenschappen die al langer bestaan. Voor beiden is een ander beheersreglement nodig: voor zeer jonge bewegingen zijn bijvoorbeeld langere ambtstermijnen voor hun stichtende persoonlijkheden belangrijk. Voor anderen bepaalt het decreet dat een leider gekozen kan worden voor maximaal twee ambtstermijnen van elk vijf jaar. Daarna mag hij of zij, minimaal vijf jaar, geen leidinggevende functie uitoefenen.