CO2 kan voor een deel worden opgeslagen in de grond en daar gedurende lange tijd bewaard blijven. Volgens het onderzoek in het tijdschrift Nature Climate Change kan begrazing die hoeveelheid opgeslagen CO2 vergroten, tenzij er te veel wordt gegraasd en er bodemerosie optreedt. Dan is het netto-effect dat er CO2 vrijkomt en het land een bron van uitstoot wordt in plaats van een opslagplaats voor CO2.

Uit het onderzoek blijkt nu dat dit laatste scenario veel vaker voorkomt in de wereld dan gedacht. Daarom hebben de onderzoekers van het MIT en de Chinese Academie van Wetenschappen een manier bedacht om het omslagpunt tussen ‘genoeg’ en ‘te veel’ begrazing te bepalen per klimaatzone en bodemtype.

De studie geeft ook een schatting van de hoeveelheid CO2 die uit de atmosfeer verwijderd zou kunnen worden bij optimale begrazing.

Net genoeg grazen

“Dit is al lange tijd een punt van discussie in de wetenschappelijke literatuur”, zegt Cesar Terrer, ingenieur aan het MIT. “In algemene experimenten vermindert begrazing de CO2-voorraden in de bodem, maar verrassend genoeg neemt die voorraad in de bodem soms toe door overbegrazing.”

Hij legt uit dat grazers de vegetatiegroei kunnen stimuleren door meer licht en voedingsstoffen bij de bodem te brengen, zodat de plantenwortels sterker worden en meer input van koolstof aankunnen. Alleen werkt dit slechts tot op een bepaald punt, zegt Terrer die samen met zijn team meer dan 1400 bodemstalen van verschillende graslanden over de hele wereld heeft bestudeerd.

“Wanneer je een drempel overschrijdt in graasintensiteit, of grote hoeveelheden dieren laat grazen, dan zie je een omslagpunt: er is dan sprake van een sterke afname van de hoeveelheid CO2 in de bodem”, zegt Terrer.

“Interessant is dat we ontdekten dat de CO2-voorraden in de bodem toenemen en vervolgens afnemen met de intensiteit van de begrazing, in plaats van de verwachte lineaire respons”, zegt medeauteur Shuai Ren.

Optimale opslag van CO2

Met behulp van artificiële intelligentie bekeken de onderzoekers ook de impact van variablelen zoals temperatuur, neerslag en andere bodemeigenschappen zoals zuurtegraad of stikstof op de opslagkwaliteit van weides. “We vonden een algemene afname van de CO2-voorraden in de bodem, maar met veel variatie”, zegt Terrer. De analyse toonde onder meer aan dat een hogere begrazingsintensiteit en een warmer klimaat resulteerden in een groter verlies van CO2.

Volgens de onderzoekers hebben deze complexe interacties zelfs tot gevolg dat het door begrazing veroorzaakte verlies van CO2 in de bodem wereldwijd onderschat wordt met een factor drie.

Volgens de auteurs heeft ongeveer een vijfde van alle weilanden de drempelwaarden al overschreden. Optimale opslag van CO2 in de bodem zou betekenen dat ongeveer 75 procent van alle grasland de graasintensiteit moet verminderen.

Vleesconsumptie

Als de wereld de hoeveelheid begrazing serieus wil verminderen, “zal je de hoeveelheid vlees die beschikbaar is voor mensen sterk moeten verminderen”, zegt Terrer.

“Een andere optie is om vee te verplaatsen van gebieden die zwaarder worden getroffen door de begrazingsintensiteit naar gebieden die minder worden getroffen. Dit zou drastische dalingen in CO2-opslag voorkomen zonder noodzakelijkerwijs de beschikbaarheid van vlees te verminderen.”

Onze studie heeft niet als doel om dieper in te gaan op sociale en economische implicaties, geeft Terrer nog mee. “Onze rol is alleen om aan te geven wat de mogelijkheden zijn. De resultaten laten zien dat verschuivingen in diëten een krachtige manier kunnen zijn om klimaatverandering tegen te gaan.”