-Kerkrade- Het Grootseminarie Rolduc in Kerkrade bestaat vijftig jaar. De priesteropleiding heeft in al die jaren 250 priesters opgeleid, van wie er later zeven tot bisschop zijn gewijd en een tot kardinaal werd gecreëerd.
Die kardinaal is aartsbisschop Wim Eijk van Utrecht. Hij zal aanstaande maandag 9 december hoofdcelebrant zijn in de jubileum-eucharistieviering in de eeuwenoude abdijkerk. Tijdens de feestelijkheden wordt ook een nieuw schilderij onthuld van de vorig jaar overleden bisschop Harrie Smeets en een boek gepresenteerd over de geschiedenis van vijftig jaar grootseminarie.
Onvrede
Het seminarie (priesteropleiding) werd in 1974 opgericht door toenmalig bisschop Jo Gijsen. Tot die tijd was dit Rolduc een kleinseminarie dat was omgevormd tot seculier Katholiek Gymnasium Rolduc. Rond 1966 hadden de Nederlandse bisschoppen en de priesterordes en -congregaties hun samen ongeveer vijftig seminaries gesloten en vervangen door vijf theologische hogescholen. Het door zijn voorganger opgerichte HTP (Hogeschool voor Theologie en Pastoraat) in Heerlen werd door Gijsen niet erkend en te modern bevonden. Bovendien weigerde hij alumni van de opleiding tot priester te wijden. Rolduc verschafte in de periode tussen haar ontstaan en 2004, dertig jaar later, de opleiding aan 250 priesters, onder wie de latere aartsbisschop Wim Eijk, de bisschoppen Punt (bisdom Haarlem-Amsterdam), Jan Hendriks (bisdom Haarlem-Amsterdam) en hulpbisschop de Jong (bisdom Roermond). De bisschoppen Hans van den Hende (bisdom Rotterdam) en Gerard de Korte (bisdom Den Bosch) werden aan het begin van de 21e eeuw overigens van buiten de kring van Gijsen aangetrokken. Lees verder onder de afbeelding>
In 1993 trad Gijsen op dringend advies van zijn arts – volgens wie de kans op een collaps zeer groot was – af als bisschop van Roermond en trok zich terug in een klooster in Oostenrijk. Vermoedelijk speelde op de achtergrond de zaak van de conrector van zijn priesteropleiding, die publiekelijk beschuldigd was van een homoseksuele verhouding met een (overigens reeds oudere, lang volwassen) seminarist, hier ook een rol in gespeeld hebben. Volgens sommigen zou Gijsen door de toestand op zijn seminarie de steun van het Vaticaan ontvallen zijn. Zelf heeft hij dit altijd ontkend.
In november 2012 maakte de IJslandse onderzoekscommissie naar misbruik in de Katholieke Kerk, bekend dat Gijsen in zijn periode als bisschop een brief over seksueel misbruik heeft vernietigd. Gijsen reageerde hierop door te schrijven dat de brief slechts om een vermoeden ging en dat de briefschrijver en hijzelf samen hadden besloten de brief te vernietigen.
Ontucht
Begin 2014, ruim een half jaar na de dood van Gijsen, heeft de klachtencommissie inzake seksueel misbruik in de RK-kerk twee klachten die eerder waren afgewezen tegen Gijsen alsnog gedeeltelijk gegrond verklaard. Zij oordeelde dat twee klachten voor wat betreft ontucht met minderjarige jongens voldoende gegrond waren, de verdergaande gedeelten van de twee klachten zouden echter onvoldoende door steunbewijs gestaafd zijn. Het bisdom Roermond stelde zich achter het oordeel van de commissie dat misbruik aannemelijk is en betuigde spijt daarover. Bij vonnis van 18 april 2018 besloot de rechtbank Gelderland evenwel dat de oordelen van de commissie onzorgvuldig tot stand waren gekomen. De rechtbank liet zich niet uit over de schuld of onschuld van Gijsen. Wel wordt geconcludeerd dat in zijn zaken elementaire rechtsbeginselen zijn geschonden. Zo handelde de klachtencommissie in strijd met eigen regels, deed ze onvoldoende feitenonderzoek en ontbrak wederhoor. Een belangrijk verwijt van de rechtbank is dat de klachtencommissie genoegen heeft genomen met te karig bewijs. Eén klacht tegen Gijsen werd gegrond verklaard omdat er ook een andere, onbewezen klacht tegen de oud-bisschop was. De rechtbank vindt dat niet genoeg reden om een eerder afgewezen klacht alsnog ‘aannemelijk’ te achten. Omdat door het overlijden van de bisschop een rechtsgang voor eerherstel door de bisschop zelf niet meer mogelijk was, werd het proces aangespannen door de Stichting Sint Jan voor eerlijk proces.
India
Momenteel studeren 24 priesterstudenten aan Rolduc. Slechts twee van hen zijn van Limburgse bodem. In totaal wonen er tien studenten – merendeels afkomstig uit India – op het seminarie in Kerkrade. Tien anderen wonen in een seminarie in Cadier en Keer en volgen in Kerkrade alleen de lessen. De overige vier lopen momenteel stage in parochies en worden komend jaar tot priester gewijd.
