Het wordt avond en de dag loopt ten einde

-Roermond- Nu hij gestopt is met de chemo en bestralingen die de groei van zijn beide hersentumoren remden, kent Bisschop Harrie Smeets het volgende hoofdstuk van zijn leven: het zal het laatste hoofdstuk zijn, het einde hier nadert.

Aan de regionale pers in zijn Diocese en de EO deed hij zijn verhaal. Hieronder een korte samenvatting:

Wie Harrie Smeets op de regionale TV tijdens de afgelopen Paasdagen zag, zag een nog jonge Bisschop met een vol gezicht en een hese stem. Hij spreekt met lichte vertraging, moet soms zoeken naar woorden. Deze Bisschop is ziek en wordt niet meer beter. Dat wist hij al een tijdje, maar onlangs kreeg hij de definitieve onheilstijding: de behandeling is stopgezet. De weg naar het einde is ingeslagen, dat beseft hij terdege, nadat hij op 5 januari, zoals gebruikelijk met zijn zus en haar man naar de specialist ging. Hij had er al geen goed gevoel bij. Hij kreeg gelijk, het nieuwe jaar zou slecht beginnen.

Genoeg zo

De joviale en bourgondische Limburger krijgt te horen dat er een tweede tumor is ontdekt en dat verder bestralen risico’s met zich meebrengt. „Ik kon nog kiezen voor een experimentele therapie in Rotterdam, waar je misschien meer dood dan levend van terugkomt, maar vond het genoeg zo”, aldus de 62-jarige Bisschop.

Genieten

In juni 2021 werd bij hem een hersentumor aangetroffen. Meerdere bestralingskuren hielden de kanker in bedwang, maar het was duidelijk dat de ziekte uitermate ernstig was en de overlevingskans klein, het is dan ook des te opmerkelijker dat hij toch nog twee keer Kerstmis en Pasen mocht vieren. De artsen gaven hem na de diagnose het advies “ga nu maar genieten van de tijd die rest”, maar daar is Smeets de man niet naar. Hij wil doorgaan tot het eind en ziet zijn taak als Bisschop als een roeping. Eén afspraak per dag doet hij nog.

Ad-liminareis

De tijd van rustig aan doen, taken afstoten brak aan. Smeets is dankbaar en blij dat hij zijn ad-liminareis naar Rome, in november, mocht meemaken. Het bezoek van alle Nederlandse Bisschoppen aan het graf van de Apostel Petrus in de St. Pieter en de audiëntie bij Paus Franciscus. „Gelukkig had ik wat ‘sterke jongens’ meegenomen, want geloof mij: rolstoelvriendelijk is de eeuwige stad niet. Zij hebben mij heel wat trappen opgetild.” De Bisschop had in Rome een gesprek onder vier ogen met Paus Franciscus, die hem persoonlijk een hart onder de riem stak. Wat het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk hem precies toevertrouwde? Een glimlach verschijnt op het gezicht van Smeets. „Dat is iets tussen de Paus en mij en blijft een geheim van het Vaticaan.”

Sinds hij ziek werd, probeert hij elke zondag in een andere Kerk, ergens in zijn Diocese, de Eucharistieviering bij te wonen. Vaak onaangekondigd. „Negentig heb ik er al gehad.” Hij ziet ook hoe ‘zijn’ Kerk leegloopt. Corona heeft er flink ingehakt: maandenlang waren alle Kerken dicht, om besmetting te voorkomen. Nadien kwamen lang niet alle gelovigen terug. Jonge aanwas is er niet of nauwelijks. Bisschop Smeets heeft de trend niet kunnen keren, maar blijft daar wel op hopen. „Dat is confronterend, maar pijn doet het mij niet. Vaak zitten wij met een kleine groep in de Kapel, mensen bidden en zingen actief mee. Dat is hoe je samen liturgie viert. Natuurlijk zou ik liever een volle Kerk zien, maar dit intieme heeft ook iets moois. Zo begon het ooit, heel klein. Ik neem straks met een goed gevoel afscheid.”

Toen hij het ambt in oktober 2018 aanvaardde, rekende Smeets er nog op zeker zeventien jaar vol te gaan maken. Het zullen er, zoals het lijkt, beduidend minder worden. Hoe wil de 24ste Bisschop van Roermond worden herinnerd? “In Godsnaam mensen liefhebben, is de wapenspreuk die ik heb gekozen. Ik hoop dat ik dat een beetje heb kunnen doen, dan is het mij goed”, klinkt het bescheiden.

De kracht van twee werkpaarden

Harrie Smeets is aan de rolstoel gebonden, lopen gaat slechts met ondersteuning.  Voordat Harrie Smeets ziek werd, had hij – zoals iemand het omschreef – “de kracht van twee werkpaarden”. Maar dat is voorgoed verleden tijd. Hij probeert nog zoveel mogelijk zelf te doen. “Het kost mij wel een uur voordat ik mijzelf gewassen en geschoren heb. De verpleegster wast mij daarna verder en kleedt mij ook netjes aan. Ik ga nog elke morgen om 09.00 uur naar de viering in de Kerk. Die wil ik niet missen.”  ‘s Ochtends moet ik mijzelf trouwens wel vaker bij elkaar rapen. Zo van: o ja, het hele procedé begint weer…”

Vastenbrief

Aan het begin van deze veertigdagentijd publiceerde de bisschop als vanouds een vastenbrief, die in alle Katholieke Kerken in Limburg is voorgelezen. Hierin stond hij stil bij Jezus’ verzoeking in de woestijn en Zijn verdere lijdensweg. Verwijzend naar de beroemde openingszin van Charles Dickens’ roman A tale of two cities (‘It was the best of times, it was the worst of times’) benadrukte hij: wat de slechtste tijden zijn, kunnen soms tegelijk de beste blijken.

Het jaar 2023 begon slecht voor Smeets, met een vervelende boodschap van zijn behandelaars. Maar Smeets is geen man die het hoofd laat hangen, hij kijkt vooruit, zoals Paulus zegt: “Geen oog heeft gezien en geen oor heeft gehoord en in geen mensenhart is opgekomen wat God heeft bereid voor hen die Hem liefhebben.” Wij gaan een leven tegemoet waar wij ons geen voorstelling van kunnen maken.