In mei vorig jaar keurde het Oegandese parlement een bijzonder strenge wet tegen homoseksualiteit goed. Die maakt seks tussen twee mensen van hetzelfde geslacht strafbaar en kan zelfs tot de doodstraf leiden bij “verergerde homoseksualiteit”.

De goedkeuring van de wet leidde ertoe dat Amerikaans president Joe Biden Oeganda eind december 2023 uit de African Growth and Opportunity Act (AGOA) zette, een handelspact tussen de VS en verschillende Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara.

Concreet betekent het dat de Amerikaanse markt gesloten blijft voor gewassen uit de Oegandese biologische teelt zoals koffie, cacao en specerijen zoals vanille. Volgens cijfers van het Amerikaanse ministerie voor Handel bedroeg de totale waarde daarvan in 2023 meer dan 8 miljoen dollar.

Pesticiden

Als een gevolg van de marktsluiting zijn veel Oegandese biologische boeren pesticiden gaan gebruiken om hun opbrengst en winst te vergroten – in een poging om het wegvallen van de Amerikaanse afname te compenseren.

Maar dat heeft gevolgen voor de gezondheid, legt voedingsexpert Daniel Kamara van het Mulago National Referral Hospital uit. “De langdurige consumptie van niet-biologische voeding kan problemen in het endocriene stelsel en neurotoxiciteit veroorzaken”, zegt hij. “Bovendien kan het gebruik van pesticiden het aantal antibiotica-resistente bacteriën verhogen.”

Het gebruik van pesticiden in de niet-biologische voedingsteelt kan verder ook leiden tot een verhoogd risico op diabetes en bepaalde soorten kanker, zoals leukemie, prostaatkanker, longkanker, borstkanker en huidkanker.

Antioxidanten

Biologisch voedsel bevat hogere niveaus van antioxidanten (stoffen in groenten en fruit die mogelijk op lange termijn kanker en hart- en vaatziekten helpen voorkomen, red.), vooral polyfenolen. Daarnaast worden er vaak lagere niveaus van giftige metalen zoals cadmium gemeten in biologisch voedsel, zegt Kamara.

Volgens Chariton Namuwoza, de uitvoerend directeur van de biologische brancheorganisatie National Organic Agricultural Movement of Uganda (NOGAMU), vertegenwoordigt AGOA 90 procent van de vraag naar biologische producten in het land.

“Het zal een schokgolf veroorzaken”, zegt hij. “De Amerikaanse markt biedt een belangrijke groeimogelijkheid voor onze sector. Oegandese boeren zullen nu op andere manieren moeten zien te overleven, vandaar dat ze zich richten op voedingsmiddelen die minder tijdsintensief zijn – ongeacht de gezondheidsrisico’s.”

Zo getuigt onder meer boerin Pamela Bakabulindi, die paprika’s teelt in het district Mukono, net buiten de hoofdstad Kampala, dat ze na de uitsluiting uit AGOA “ervoor heeft gekozen om zich toe te leggen op de productie van niet-biologische voeding omdat de opbrengsten veel hoger zijn dan die uit de biologische landbouw. Oegandezen staan niet open voor deze producten”, voegt ze eraan toe.

Dit voorjaar zal de wet tegen homoseksualiteit zijn eerste verjaardag vieren. De sociale, economische en politieke impact ervan op het land is bijzonder groot.