-Vaticaanstad- Toen de Argentijn Jorge Mario Bergoglio voor een recordaantal gelovigen verscheen voor zijn eerste paasfeest als Paus in 2013, kort na zijn verkiezing tot Paus, was de wereld aangenaam verrast: Franciscus stak zijn duim omhoog. Hij glimlachte, barstte van de energie en stond voor een ‘frisse wind’ in de kerk van Rome na het aftreden van de omstreden Benedictus XVI.
Inmiddels elf jaar later, maakt de katholieke wereld zich meer dan ooit zorgen over de gezondheid van Franciscus, bidden zij voor hem en vragen velen in zijn omgeving zich af of hij nog wel de kracht heeft om te celebreren in alle paasvieringen. De Pontifex, die een paar maanden geleden een ernstige bronchitis opliep, lijkt hooguit half hersteld.
Palmzondag
Dit werd zichtbaar voor de bijna 1,5 miljard katholieken wereldwijd op Palmzondag, de dag waarop de intocht van Jezus in Jeruzalem wordt herdacht. De Paus, die zich soms voortbeweegt met een wandelstok, maar meestal in een rolstoel, kon de stem of energie niet vinden om de voorbereide preek voor te lezen. Na minuten van stilte nam een geestelijke van de Curie het over.
“Hoe gaat het nu echt met de Paus?” dat vroegen de Romeinse krant “Messaggero” en de Duitse Vaticaankenner Andreas Englisch, die uitstekende connecties heeft in het Vaticaan, zich af.
Zij wijzen erop dat twee uur kou in de ochtend (nauwelijks meer dan 10 graden op het Sint-Pietersplein) al kritiek kan zijn voor een 87-jarige man die voortdurend hoest.
Vooral omdat het gigantische programma van de Goede Week met als hoogtepunt de Paasmis al een enorme uitdaging is voor elke gezonde Paus.
Uitgerekend Paus Franciscus, die tijdens zijn algemene audiënties altijd zoveel tijd nam voor ouderen, zieken en ernstig zieken, is nu zelf permanent patiënt geworden. Eigenlijk sinds zijn delicate buikoperatie drie jaar geleden, waarbij 30 centimeter darm moest worden verwijderd – ook al sprak zijn persoonlijke arts onlangs van “normale klachten van een 87-jarige”.
Humor
Franciscus probeert zijn toenemende beperkingen met humor te dragen: “Ik leef nog,” grapte hij een paar dagen geleden. En: “Je bestuurt de kerk met je hoofd, niet met je benen.” Maar hoe ernstig de situatie is, blijkt wel uit de strenge instructies (spreekverbod) aan alle medewerkers van de Heilige Stoel die wel beter weten: geen woord meer tegen buitenstaanders en pers over de gezondheidstoestand van de Heilige Vader!
Aftreden
Is aftreden een optie? Franciscus is twee jaar ouder dan Benedictus XVI toen hij aftrad, als gevolg van afnemende krachten. De beelden van Benedictus’ laatste missen, de kwelling van elke kleine stap op het altaar: die beelden herhalen zich nu.
Franciscus heeft door de jaren heen tegenstrijdige uitspraken gedaan over een aftreden als Paus. Kort voor zijn 87e verjaardag zei hij: “Ik heb de moed van Benedictus XVI gezien, die er de voorkeur aan gaf om basta te zeggen toen hij zich realiseerde dat zijn krachten op waren.” Zelf vraagt hij de Heer om op een bepaald moment basta te zeggen, maar dan wanneer Hij dat wil.
Biografie
Een reden voor zijn aftreden zou een ernstige lichamelijke of geestelijke handicap zijn, legt Franciscus uit in een onlangs gepubliceerde biografie: “In dat geval heb ik aan het begin van mijn pontificaat al een afstandsbrief getekend, die is gedeponeerd bij het Staatssecretariaat.” Franciscus sprak ook over de plek waar hij begraven zou willen worden: in de Basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome, een ongewone plek voor een Paus.
Duidelijk is volgens kenners dat deze Paus weet wat hij wil en zijn taak als werk ziet en niet, zoals bij Benedictus XVI, uit status en pronk. Het plichtsbesef bij Franciscus is groot, maar ook de nuchterheid. Als geen ander weet hij, dat er ook aan zijn Pontificaat een einde komt en dat zijn opvolger al klaar staat.
