De inflatie wordt elke maand gemeten als de stijging van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar. De CPI geeft het prijsverloop weer van een pakket goederen en diensten zoals dit gemiddeld wordt aangeschaft door de Nederlandse huishoudens. Een inflatie van 4,6 procent in juli 2023 betekent dat de prijzen van consumentenproducten 4,6 procent hoger zijn dan in juli 2022. De inflatie van 4,6 procent in juli komt dus niet bovenop de inflatie van 5,7 procent in juni.

Inflatie daalt door prijsontwikkeling energie

De afname van de inflatie kwam vooral door de prijsontwikkeling van energie (elektriciteit, gas en stadsverwarming). Sinds januari dalen de prijzen van energie gestaag. In juli was energie 34,5 procent goedkoper dan een jaar eerder. In juni waren de prijzen 19,1 procent lager dan in dezelfde maand vorig jaar.

Kleinere prijsstijgingen kleding en voeding

Ook de prijsontwikkelingen van kleding en voeding hadden een neerwaarts effect op de ontwikkeling van de inflatie. Kleding was in juli 5,5 procent duurder dan een jaar eerder, in juni was dat 10,5 procent. De prijsstijging op jaarbasis van voedingsmiddelen daalde van 13,1 procent in juni naar 11,7 procent in juli. Vooral de prijsontwikkeling van zuivel droeg bij aan deze afname.

Woninghuren stijgen minder hard

De inflatie daalde ook door de ontwikkeling van de woninghuren. Op basis van voorlopige cijfers waren de woninghuren in juli 2023 gemiddeld 2,1 procent hoger dan een jaar eerder. In juli 2022 was de stijging groter, toen was de gemiddelde huurstijging op jaarbasis 3,0 procent.

De huurontwikkeling is niet voor alle woninghuurders gelijk. De maximaal toegestane huurverhoging is afhankelijk van het soort verhuur (gereguleerd of geliberaliseerd) en de hoogte van het inkomen. Huishoudens met een laag inkomen komen in 2023 onder bepaalde voorwaarden in aanmerking voor een huurverlaging. Lees meer over de maximale huurverhoging en de huurverlaging voor lage inkomens bij de Rijksoverheid.

Verhogend effect motorbrandstoffen en verblijf in bungalowpark

Per 1 juli 2023 zijn de accijnstarieven van motorbrandstoffen verhoogd. Dit had een verhogend effect op de ontwikkeling van de inflatie. In juli 2023 waren motorbrandstoffen weliswaar 11,1 procent goedkoper dan in juli 2022, maar in juni 2023 was de prijsdaling op jaarbasis 23,2 procent. De verhoging van de accijnstarieven van benzine, diesel en lpg in juli 2023 volgt op een eerdere verlaging van de tarieven per april 2022. Naast motorbrandstoffen hadden ook de prijzen van een verblijf in een bungalowpark een verhogend effect op de ontwikkeling van de inflatie.

Prijsontwikkelingen op korte termijn

Het CBS publiceert elke maand over de inflatie: de ontwikkeling van de CPI ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Dit cijfer zegt echter niets over het verloop van de prijzen gedurende zo’n periode van twaalf maanden. Met de CPI kan ook de gemiddelde prijsontwikkeling ten opzichte van een maand eerder worden berekend. De prijzen voor consumenten stegen in juli 2023 met 1,0 procent ten opzichte van juni. Het prijspeil was in de afgelopen twaalf maanden het hoogst in oktober 2022.

Een kanttekening bij een vergelijking tussen verschillende maanden in het jaar is dat rekening moet worden gehouden met de invloed van het seizoen. Zo zijn bijvoorbeeld vliegtickets in vakantiemaanden duurder dan in maanden buiten het vakantieseizoen. De prijzen zijn dan tijdelijk hoger, maar dit is geen structurele prijsstijging. Door deze seizoensinvloeden zijn ontwikkelingen maand op maand vaak volatieler dan ontwikkelingen jaar op jaar.