Hommels die zoemen van bloem tot bloem, vogels die fluiten en hoge grassen die ruisen in de wind: het is geen scène uit een ongerept natuurreservaat, maar eentje van tussen rijen zonnepanelen op een stuk gerecupereerde landbouwgrond in Minnesota.

Onderzoekers van de Amerikaanse overheid hebben vijf jaar lang in kaart gebracht hoe de biodiversiteit zich in twee grote zonnecentrales in de buurt heeft ontwikkeld, en dat blijkt opvallend snel.

Snel herstel

De twee onderzochte zonneparken werden begin 2018 beplant met inheemse grassen en bloeiende planten. Vervolgens maten de onderzoekers vijf jaar lang hoe de insecten en vegetatie het deden op beide terreinen.

“Het kostte aanzienlijk wat inspanningen om die gegevens te verzamelen: we moesten vier keer per zomer naar elke locatie terugkeren om het aantal bestuivers te registreren”, vertelt onderzoeker Heidi Hartmann. “Maar naarmate het leefgebied volwassener werd, zagen we het aantal en de soorten bloeiende planten toenemen. De bijbehorende positieve impact meten voor bestuivers gaf veel voldoening.”

Tegen het einde van de veldcampagne constateerde het team hoe statistieken op het vlak van soortenrijkdom de hoogte ingingen. De diversiteit aan inheemse plantensoorten en de overvloed aan bloemen nam duidelijk toe, net als de overvloed en diversiteit aan inheemse insecten.

Landbouw helpen

Velden met zonnepanelen zouden zo kunnen evolueren tot “agrivoltaïsche velden”, zeggen de onderzoekers. Die leveren niet alleen zonne-energie, maar bieden ook ecosysteemdiensten zoals herstel van biodiversiteit of bestuivers voor de landbouwers in de buurt.

Want bij de insecten zijn heel wat nuttige beestjes zoals honingbijen, inheemse bijen, wespen, horzels, zweefvliegen, andere vliegen, motten, vlinders en kevers.

“Dit onderzoek toont duidelijk de relatief snelle reacties van insectengemeenschappen op het herstel van leefgebieden op dergelijke terreinen”, zegt Lee Walston, landschapsecoloog en milieuwetenschapper. “Het toont aan dat habitatvriendelijke zonne-energie – mits op de juiste locatie – een haalbare manier kan zijn om insectenpopulaties te beschermen en de bestuivingsdiensten in aangrenzende landbouwvelden te verbeteren.”

Dat is goed nieuws, want de insectenbiodiversiteit gaat wereldwijd snel achteruit door verlies van leefgebied, pesticiden en klimaatverandering. Wetenschappers pleiten daarom nadrukkelijk voor gebieden waar insecten zich kunnen herstellen. De grootschalige zonne-installaties zouden zo twee vliegen in een klap kunnen slaan: schone energie produceren en de lokale biodiversiteit bevorderen.

Bovendien kan het de negatieve impact op de voedselproductie beperken. Zonnevelden zijn snel in opmars en komen vaak in agragirsch gebied, waardoor ze concurrentie dreigen te worden voor de voedselproductie. Door de landbouw in de buurt te helpen, kan die negatieve impact ten dele worden gecompenseerd.