Aanleiding voor dit onderzoek van de Inspectie waren signalen dat de behandeling van asielaanvragen in de Algemene Asielprocedure (AA) onder druk staat. Deze procedure duurt slechts 8 dagen en die tijd blijkt vaak te kort om zorgvuldig beslissingen te kunnen nemen. Zo moeten IND-medewerkers soms extra informatie opvragen bij collega’s van specialistische afdelingen (zoals het Team Onderzoek en Expertise Land en Taal) en overleggen met speciale coördinatoren als het gaat om lhbti- of bekeringszaken.
Tijdsdruk
Volgens de Inspectie bestaat vanwege de grote tijdsdruk het risico dat IND’ers zich onvoldoende kunnen informeren over een aanvraag voor ze een beslissing nemen. Ook mogelijkheden voor collegiaal overleg, dat juist kan dienen als kwaliteitswaarborg, worden vanwege de tijdsdruk te weinig benut. “Dat vergroot het risico dat IND-medewerkers subjectieve besluiten nemen of op basis van onvolledige informatie beslissen of asielzoekers in Nederland mogen blijven”, aldus de Inspectie in het nieuwsbericht dat op 3 mei 2022 werd gepubliceerd.
Naast de korte Algemene Asielprocedure (die overigens kort na het onderzoek van de Inspectie is verlengd van 8 naar maximaal 9 werkdagen) bestaat de Verlengde Asielprocedure (VA), die wettelijk maximaal 6 maanden mag duren, maar in de praktijk vanwege de ontstane achterstanden wel tot 18 maanden kan uitlopen. De Inspectie stelt vast dat IND-medewerkers het doorzenden naar de VA meestal niet wenselijk vinden, omdat de asielzoeker al zo lang heeft moeten wachten voordat zijn aanvraag in de AA in behandeling werd genomen.
De Inspectie komt in het rapport ‘Tijd voor kwaliteit’ dan tot de volgende:
Eindconclusie
In de dagelijkse uitvoeringspraktijk van de AA schieten belangrijke randvoorwaarden en kwaliteitswaarborgen tekort. De kwaliteit van de asielbeslissing is hierdoor in te grote mate afhankelijk van de inzet en kwaliteiten van de individuele hoor- en beslismedewerkers. Dit vergroot het risico op subjectieve besluitvorming, dan wel besluitvorming die op onvolledige informatie is gebaseerd, ondanks dat de inzet van medewerkers groot is.
Het onderzoek was al in februari van dit jaar afgerond, maar is pas begin mei gepubliceerd, samen met een beleidsreactie van de staatssecretaris op de bevindingen van de Inspectie.
VluchtelingenWerk Nederland, die de meeste asielzoekers begeleidt tijdens hun asielprocedure, schreef in reactie op het rapport van de Inspectie:
“Het geeft aan hoe alarmerend de situatie is: het beleid maakt de menselijke maat onmogelijk. (…) De huidige situatie is het gevolg van politieke keuzes: in het verleden is te veel bezuinigd op de IND, te veel gestuurd op productie en te weinig op kwaliteit en de vraag ‘heeft iemand hier bescherming nodig’.”
Meer informatie:
Het nieuwsbericht ‘Extra middelen, mensen en tijd nodig voor de IND’ d.d. 3 mei 2022 op de website van de Inspectie, met link naar het volledige rapport van de Inspectie: ‘Tijd voor kwaliteit, een onderzoek naar de Algemene Asielprocedure‘
De brief aan de Tweede Kamer met de beleidsreactie van staatssecretaris Van der Burg van Justitie & Veiligheid d.d. 3 mei 2022 (link naar de website van de Tweede Kamer)
De reactie van VluchtelingenWerk Nederland d.d. 3 mei 2022: ‘Menselijke maat in asielprocedure onhaalbaar‘ (link naar de website van VWN)
