-München- Kardinaal Reinhard Marx uit München maakt zich zorgen over de Europese Unie. Dit project wordt bedreigd door ‘etnisch nationalisme’, zo waarschuwt de aartsbisschop van München en Freising, tevens adviseur van de Paus, tijdens de H. Mis in de Sint-Bonifatiusbasiliek in München, ter nagedachtenis aan de eerder vermoorde journalist Fritz Gerlich (1883-1934). 90 jaar geleden in concentratiekamp Dachau.
De kardinaal bekende een “Europeaan in hart en nieren” te zijn. Toen zijn vader hem bezocht tijdens zijn studie in Parijs, was het voor hem een ”vreugde” om te zien wat Europa na de oorlog had bereikt. Maar hij verzekert dat hij er niet zeker van is dat alles “niet opnieuw uiteen zal vallen” wanneer “etnisch nationalisme” wordt gepropageerd door partijen als de AfD en andere Europese rechtse partijen.
Etnisch nationalisme en christendom zijn onverenigbaar
Marx benadrukte dat dit nog steeds niet de mening van de meerderheid van het volk is. Men moet echter zeer alert zijn: Zelfs voordat Hitler de macht overnam ‘waren er genoeg mensen, waaronder Fritz Gerlich, die heel duidelijk maakten dat Hitler oorlog, onderdrukking en terreur bedoelde’, zei de kardinaal. Gerlich, die binnenkort zalig wordt verklaard, was aanvankelijk ‘protestants-calvinistisch en zelfs een tamelijk fervent nationalist’. De ontmoeting met Therese Neumann, bekend als de katholieke mysticus Resl van Konnersreuth en de kring om haar heen, leidden ertoe dat ‘zijn bekering’ hem niet weghaalde van de problemen van de wereld, maar juist het tegenovergestelde.
Christelijke mystiek opent je ogen
Marx legt uit dat “christelijke mystiek onze ogen opent voor de behoeften en uitdagingen van de wereld.” Voor Gerlich was het duidelijk dat “christendom en de nazi-ideologie helemaal niet verenigbaar was.” Hitler en zijn trawanten zorgden ervoor dat Gerlich scherp in de gaten werd gehouden. Vanaf maart 1933 werd de kritische journalist ‘monddood’ gemaakt en zonder vorm van proces gevangengezet. Hij werd herhaaldelijk gemarteld, in de nacht van 1 juli 1934 naar Dachau overgebracht en daar doodgeschoten.
‘Wij moeten ons vanaf het begin verzetten. Dit begint in het denken, in onze taal”, benadrukt de kardinaal. Hij gelooft niet dat de geschiedenis zich simpelweg herhaalt, “maar er zijn altijd tendensen om verkeerde figuren te volgen, om mensen in verschillende categorieën in te delen. De verleiding om dominantie over anderen uit te oefenen en zo het goede te vervangen door macht dreigt altijd.”