-Roermond- Paus Franciscus heeft het ontslag van de ongeneeslijk zieke Bisschop Harrie Smeets aanvaard. Daarmee is zijn zetel van ‘verhinderd’ gewijzigd in ‘vacant’. Wie gaat de zeer geliefde Limburgse herder opvolgen en hoe gaat dat in zijn werk en werkt de afgetreden Bisschop mee in dit proces?
Er moet een nieuwe man Bisschop worden in Limburg, hij (een zij kan nog steeds niet) zal de 25e Bisschop worden. Er zal geen vacature in de krant komen. Mocht U denken de zware baan aan te kunnen, bespaar papier en postzegel, U maakt geen kans, want U dient minimaal Priester te zijn.
Kathedraal Kapittel
Om een nieuwe Bisschop voor te kunnen dragen bij de Paus, gaat als eerste het Kathedraal Kapittel, -het hoogste adviesorgaan binnen een Bisdom- aan het werk. De negen leden van dat kapittel (Kanunnik genaamd) zijn allemaal Priester met een flinke staat van dienst en veel pastorale én bestuurlijke ervaring. Mensen als John Dautzenberg, de Deken van Maastricht, Rob Merkx, zijn collega in Sittard, en Lambert Hendriks, Rector van het Grootseminarie Rolduc. Voorzitter van het kapittel is dr. Jan Vries, Pastoor van de O.L.V-Basiliek en de parochie St. Pieter in Maastricht en Hulpbisschop Everard de Jong maken deel uit van het Kapittel.
Eerste taak
De eerste taak van een Kapittel bestaat uit het aanwijzen van een Diocesaan- administrator, iemand die tot de benoeming van een nieuwe Bisschop het dagelijks bestuur van het Bisdom op zich neemt. Gekozen is voor Vicaris-Generaal René Maessen. De administrator mag geen besluiten nemen die het gewone beheer van het Bisdom overstijgen, zo bepalen de Kerkelijke regels. Het Bisdom is, net zoals het kabinet, dus voorlopig demissionair.
De tweede stap voor het Kapittel is na te denken over wie volgens hen de beste opvolger zou zijn voor de 62-jarige Harrie Smeets. Zij stellen daartoe samen een profielschets op: Wie denken zij, zou de meest geschikte nieuwe herder voor de Limburgse kudde kunnen worden?
Eine vaan us
In de profielschets die medio 2018 Smeets als uitverkorene opleverde, stond onder meer dat de nieuwe kerkherder ‘meer de deuren moest opengooien’, het priesterkorps verder verjongen met instroom uit India en Zuid-Amerika en eigentijds moest communiceren via social media. Ook de wens van paus Franciscus dat een ‘herder naar zijn schapen moet ruiken’ werd erin meegenomen.
Die profielschets kan men, gezien de situatie in de Kerk, feitelijk 1 op 1 overnemen. Een nieuwe kerkherder uit eigen kring – eine vaan us (een van ons red.) – heeft zijn voordelen: hij kent de cultuur, historie en gevoeligheden. Maar belangrijk is toch vooral dat het een verbinder is.
Terna
Achter gesloten deuren mag dan elke Kanunnik twee of drie favorieten noemen. Dat levert een groslijst op waarover wordt gediscussieerd en gestemd. Zo komt het Kapittel uiteindelijk met een lijstje van drie geschikte Bisschopskandidaten: de terna.
Die terna gaat naar de Bisschoppenconferentie en de Nuntius, de ambassadeur van de Paus in Nederland. Zowel de Nuntius als de andere Nederlandse Bisschoppen mogen hun eigen voorkeuren aan die terna toevoegen, voordat deze richting Paus Franciscus gaat. De uiteindelijke keuze ligt alleen en uitsluitend bij de Paus.
Geruchten
Tussen de eerste vergadering en het bekendmaken van de keuze van de Paus kan een heel tijdpad liggen. Vorige keer duurde de zoektocht naar een opvolger voor Frans Wiertz – die op zijn 75ste met emeritaat ging – anderhalf jaar. Waarom is nooit helemaal duidelijk geworden, al werd gefluisterd dat Rome niet direct enthousiast was over het vanuit Limburg gestuurde kandidatenlijstje. Nooit uitgelekt is wie daar precies op stonden en of Smeets van meet af aan de ‘eerste Kapittelkeus’ was.
Kanshebbers
Wie kunnen nu de kanshebbers zijn. De voorkeur gaat uit naar een Limburger, maar de Paus kan ook anders beslissen. Historisch gezien maken de leden van het Kapittel zelf bovengemiddeld veel kans om te worden voorgedragen: zowel Smeets als Wiertz waren er lid van. In 2018 zongen de namen van Rob Merkx en John Dautzenberg rond. In 2021 benoemde Smeets – sinds kort oud-Bisschop – drie nieuwe Kanunniken: Vicaris-generaal Harry Quaedvlieg, Alexander de Graaf Woutering (Deken van Roermond) en Peter van der Horst, Pastoor in Helden-Panningen.
Gezondheid Harrie Smeets
Met de gezondheid van de zieke Harrie Smeets, bij wie in 2021 een hersentumor werd ontdekt, gaat het intussen snel slechter, aldus zijn woordvoerder. „Hij is moe, slaapt veel, ontvangt bijna geen bezoek meer en heeft moeite om zich te concentreren. Dagelijks wordt er in het Bisdom voor hem gebeden.
