Sinds de pandemie is in veel steden het gebruik van ontsmettingsmiddelen sterk toegenomen. Maar de pogingen om steriele stedelijke omgevingen te creëren dreigen averechts uit te pakken, blijkt uit een nieuwe studie in het tijdschrift Microbiome.

“Gebieden met veel gebouwen hebben een laag gehalte aan de traditionele voedingsstoffen en essentiële middelen die microben nodig hebben om te overleven, dus deze omgevingen hebben een uniek microbioom”, legt Xinzhao Tong uit, assistent-hoogleraar aan de Xi’an Jiaotong-Liverpool University (XJTLU).

“Ons gebruik van schoonmaakmiddelen en andere producten creëert een unieke omgeving die selectieve druk uitoefent op microben, waaraan ze zich moeten aanpassen of worden geëlimineerd. Maar de mechanismen waarmee microben dat doen worden slecht begrepen.”

Tong en zijn collega’s onderzochten 738 stalen uit metro’s, woningen, openbare voorzieningen en menselijke huid in Hongkong. Vervolgens analyseerden ze het dna van de stalen om te zien hoe de organismen zich hebben aangepast aan stedelijke omstandigheden.

Het team vond zo 363 microbiële stammen die nog niet eerder waren geïdentificeerd. Sommige van die stammen blijken genen te bezitten om schoonmaakproducten te verteren en ze te gebruiken als koolstof- en energiebronnen.

Antarctica

Vreemd genoeg was daarbij ook een stam van Candidatus phylum Eremiobacterota, een organisme dat voorheen alleen werd gerapporteerd in de bodem van de Antarctische woestijn.

“Het genoom van die nieuwe stam van Eremiobacterota stelt het in staat om ammoniumionen te metaboliseren die in schoonmaakproducten worden aangetroffen”, zegt Tong. “De stam heeft ook genen om de alcohol af te breken die in veelvoorkomende ontsmettingsmiddelen wordt gebruikt.”

Ziekenhuisbacterie

“Microben die over die betere mogelijkheden beschikken om beperkte hulpbronnen te benutten en producten als ontsmettingsmiddelen en metalen te tolereren, doen het beter dan niet-resistente stammen, wat hun overleving en zelfs evolutie in bebouwde omgevingen verbetert”, legt Tong uit.  “Ze kunnen daarom een gezondheidsrisico vormen als ze ziekteverwekkend zijn.”

Het team identificeerde ook elf unieke, voorheen niet-gekarakteriseerde stammen van Micrococcus luteus. Dat organisme is doorgaans niet-pathogeen, maar kan in staat zijn om een infectie te veroorzaken bij immuungecompromitteerde personen.

“De kwestie van hun aanpassing aan ons gedrag wordt met name kritisch in klinische omgevingen”, zegt Tong. “Ziekenhuizen zijn hotspots voor diverse pathogenen die ziekenhuisinfecties veroorzaken. En die infecties vormen een aanzienlijke bedreiging, met name op intensive care-afdelingen waar de sterftecijfers kunnen oplopen tot 30 procent.”

Het team wil nu verder onderzoeken hoe de overdracht en evolutie van resistentie bij ziekteverwekkende microben verloopt op intensive care-afdelingen, waar volop ontsmet wordt.