-Düsseldorf- Een Duitse politieke beroemdheid, te weten Benjamin Limbach minister van Justitie van de deelstaat Noord Rijnland Westfalen, langs de Nederlandse grens, is “steeds meer teleurgesteld” in de Rooms-katholieke kerk. Daarom veranderde de Groene politicus van kerkgenootschap en is hij nu Oud-katholiek. Dat vertelde hij gisteren aan dagblad ‘Rheinische Post’.
De minister krijgt steeds meer de indruk dat er veel te weinig verandert in het pontificaat van Paus Franciscus. Als voorbeeld noemt hij de aanpak van seksueel misbruik door de Rooms-katholieke kerk. “In dit land heb ik de indruk dat de oorzaken structureel zijn en te maken hebben met het machtssysteem van de Rooms-katholieke kerk”, zegt hij. “Toen bereikte ik op een gegeven moment het punt waarop ik tegen mijzelf zei dat ik hier gewoon niet meer bij wil horen.”
De geest was protestants en het gevoel was katholiek
Limbach legt uit dat hij niet niet-confessioneel wil zijn. Hij groeide op in het Rijnlandse katholicisme, dat wil zeggen: protestant in zijn geest en katholiek in zijn gevoelens. “Precies daarom heeft het zo lang geduurd voordat ik besloot deze stap te zetten. Voor mij is de Oud-katholieke kerk het beste van twee geloofswerelden.” Limbach zegt dat hij genoot van het liberale Rijnlandse katholicisme: “Bonn lag altijd een beetje op afstand van Keulen en dus waren de regels hier altijd wat losser. Dat is voor mij een thuisgevoel.
Limbach legt uit dat hij aan het begin van het pontificaat van Paus Franciscus had gehoopt dat de Rooms- katholieke kerk op bepaalde punten veranderingen zou doorvoeren. In het bijzonder noemt hij het heroverwegen van structuren, vrijheden voor lokale kerken, toegang tot de wijding voor vrouwen en een ander gedrag in de omgang met LHBTI-personen. Maar de hervormingen in de Rooms-katholieke kerk komen niet of veel te langzaam.
Volg niet elke trend
“De kerk hoeft niet elke trend of de waan van de dag te volgen. Maar ik geloof dat de Rooms-katholieke kerk en haar gelovigen ieder een andere kant op gaan. De kerk en gelovigen bewegen zich met heel verschillende snelheden.” Deze ontwikkeling doet hem pijn, zegt Limbach, omdat er met het verlies van leden in de protestantse en katholieke kerken iets wezenlijks verloren gaat in de samenleving.
In de Oud-katholieke kerk zijn bisschoppen niet alleen verantwoording verschuldigd aan een hogere autoriteit, maar ook aan de mensen van de kerk, aldus Limbach. Dit is een heel andere vorm van verantwoordelijkheid dan die van een aartsbisschop die door de Paus wordt benoemd. Limbach, geboren in Bonn, zegt dat er in het aartsbisdom Keulen een moeilijke situatie is ontstaan door het uitblijven van een Pauselijke beslissing over de aartsbisschop: ‘Mijn indruk van buitenaf is dat een dialoog tussen de aartsbisschop en veel gelovigen nauwelijks nog tot stand kan komen, wellicht helemaal niet meer mogelijk is.”
Waarin verschilt de Oud-Katholieke van de Rooms-Katholieke Kerk?
Wie voor het eerst aanschuift bij een viering van de Oud-katholieke Kerk kan het gevoel krijgen verdwaald te zijn. Het kerkgebouw en de liturgie lijken namelijk heel veel op die van de Rooms-katholieke kerk en zullen op sommige punten misschien zelfs klassiek aandoen. Een verschil dat niemand zal ontgaan, is dat je misschien een vrouw als voorganger aantreft. Binnen de Oud-katholieke kerk kunnen namelijk sinds 1998 ook vrouwen tot diaken, priester en bisschop worden gewijd.
Wie de Oud-katholieke kerk beter leert kennen, ontdekt al snel meer verschillen. Bisschoppen en priesters hebben vaak een vrouw of man en een gezin. Men hecht veel waarde aan ieders persoonlijke gewetensvrijheid en kent daarom geen strakke morele richtlijnen op het gebied van seksualiteit, euthanasie en andere ethische kwesties. Men zou de OKK op die punten progressief kunnen noemen, maar men koestert tegelijk wel de eigen tradities, zoals een mooie liturgie en het rijke culturele erfgoed. Misschien is de beste samenvatting nog wel dat men een veelkleurige geloofsgemeenschap vormt en zich thuis voelt in deze tijd en tegelijk beseft dat men verbonden is met christenen van alle tijden en plaatsen.
Onfeilbaarheid
De Oud-katholieke kerken ontstonden aan het einde van de 19e eeuw als afsplitsing van de Rooms-katholieke kerk. Deze stap werd genomen uit protest tegen belangrijke beslissingen van het Eerste Vaticaans Concilie (1869/70). Daar werd de Pauselijke onfeilbaarheid op het gebied van geloof en gewoonten op bindende wijze afgekondigd.
De OKK neemt de positie in dat zij als kerk niet blind wil blijven voor de vraagstukken en cultuur van deze tijd. Na lang overleg is uiteindelijk in 2006 besloten om gelijkslachtige relaties in te zegenen. Homoseksualiteit vormt geen barrière voor participatie in het kerkelijk leven of de wijding tot diaken, priester of bisschop. Er zijn echter momenteel nog geen openlijk homoseksuele bisschoppen in Nederland.
