Leestijd: 4 minuten

Ontslag

Een conflict tussen een Nonnenklooster in het Italiaanse Toscane en de toezichthoudende geestelijken in het Bisdom en in het Vaticaan houdt de Italiaanse media flink bezig. Zelfs de Britse krant ‘Times‘ schrijft over de opstandige ‘Toscaanse Nonnen’. Een protest dat heeft geleid tot het ontslag van Moeder-Overste Diletta Forti door het Vaticaan.

De strijdende partijen hebben inmiddels allebei de publiciteit gezocht. De kern van het conflict blijft echter een raadsel. Onderzoek door omroep RAI toont aan dat er aanvankelijk sprake was van een ‘canonieke visitatie’ (officiële inspectie) van het Klooster. Het Bisdom wil niet zeggen wat de aanleiding is en volgens eigen verklaringen weet het Bisdom ook niet wat eruit is gekomen.

Ontslag

Wel staat vast dat het Vaticaan heeft bevolen, naar aanleiding van de visitatie, de Abdis Moeder-Overste Diletta per direct te ontslaan. Voorts doet het Vaticaan een beroep op de andere Zusters Benedictinessen om hun geloften en plichten als Kloosterzusters weer stipt na te komen.

De Zusters kwamen daarop met een verklaring naar buiten waarin zij de bevoegdheid van de Bisschop om beslissingen van de Heilige Stoel naar eigen dunken te interpreteren, afwijzen. Als Benedictinessen zijn zij ondergeschikt aan de Heilige Stoel en tot op de dag van vandaag is er geen concrete beschuldiging tegen hen geuit, aldus de Zusters.

Beroep

De Zusters kondigden aan in beroep te gaan bij het verantwoordelijke Vaticaanse Dicasterie en eisen ingrijpen tegen de maatregelen die zijn bevolen en die als straf worden ervaren; in het bijzonder tegen de gedwongen, tijdelijke herhuisvestiging van de Abdis in de gemengde Kloostergemeenschap in Bose in Noord-Italië.

Waar het in deze affaire om gaat, wordt ook niet echt duidelijk uit de verklaring van de Zusters. De waarnemend Bisschop geldt als een typische ‘Franciscusbisschop’. In 2020 benoemde de Paus hem tot Kardinaal vanwege zijn tomeloze inzet voor migranten en sociaal achtergestelden in het zuiden van het Aartsbisdom Rome, waar hij voorheen hulpbisschop was.

Klachten

De Bisschop zelf, zo blijkt uit de toelichting van de advocaat van het Bisdom, is blijkbaar niet de drijvende kracht achter de poging om de opstandige Nonnen te herinneren aan hun verplichtingen te leven als Kloosterzusters.

Het feit dat er vanuit de Toscaanse burgerbevolking klachten zijn over onaangekondigde vlooienmarkten die door de Zusters worden georganiseerd, voor de verkoop van kaarsen en devotionalia, is ontoereikend om de escalatie te verklaren. Het feit dat zij als streng gesloten Kloostergemeenschap verbazingwekkend actief en professioneel zijn in het promoten van zichzelf op internet en in sociale media, zou volgens omroep RAI ook niet tot Vaticaanse tussenkomst hebben geleid.

Persoonlijkheid

Volgens omroep RAI lijkt de ‘strijd’ voor te komen uit een cummulatie van het een en het ander. Maar een der belangrijkste redenen voor de Toscaanse ‘Nonnenopstand’ is waarschijnlijk te vinden in de vastberaden persoonlijkheid van de Abdis, een voormalige boswachteres en in de meer recente geschiedenis van het Klooster.

Het Klooster ‘Maria Tempel van de Heilige Geest’ in Pienza bij Siena is een nevenklooster van het grotere Benedictijnenklooster ‘Santa Maria delle Rose’, dat tot de aardbeving van 2016 in Sant’Angelo in Pontano stond. Dit Klooster trekt al jaren een zekere aandacht in Italië, omdat het tegen de algemene trend in, veel jonge vrouwen aantrekt die besluiten daar in te treden.

Aardbeving

Na de aardbeving raakte de gemeenschap verdeeld vanwege ernstige schade aan de Abdij. 13 zusters gingen voor vier jaar naar het Nederland en wel Aalsmeer, maar keerden terug naar Italië op uitnodiging van de toenmalige Bisschop van Montepulciano. Hij voorzag hen van een landgoed om als Klooster te gebruiken.

Wat er sindsdien is gebeurd, is onderwerp van eindeloze speculatie. Blijkbaar probeerde het ‘nevenklooster’ onder leiding van de Abdis nieuwe wegen in te slaan die afwijken van die van het strenge maar succesvolle Moederklooster. Naast internetactiviteiten omvatte dit ook het openstellen van het Klooster voor bezoekers, een activiteit welke moeilijk verenigbaar is met het ‘kluizenaarsschap’ voor een gesloten Nonnenklooster.

Dit lijkt voor opschudding te hebben gezorgd in de andere Kloosters binnen het samenwerkingsverband, welke 15 Benedictijnenkloosters in de regio verenigt. De visitatie en de opgelegde (straf)maatregelen kunnen daar een gevolg van zijn geweest. Voorlopig zijn de fronten verhard. De Zusters hebben de Kloosterpoorten gesloten en zijn onophoudelijk aan het bidden geslagen. Nu zijn het Vaticaan en de Bisschop weer ‘aan zet’.

Niet de eerste keer

Het is niet de eerste keer dat het ‘rommelt’ in het Kloosterverband. In 2019 moest een Klooster uit de 17e eeuw sluiten nadat de Moeder-Overste, een vrouw van in de veertig, verliefd werd op een man uit de buurt.

De drie overblijvende Nonnen bleken niet meer in staat de activiteiten van het Klooster verder voort te zetten. De Kerk besliste toen om het Klooster te sluiten.