Onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) hebben met een nieuwe analysemethode duizenden gepubliceerde studies naar de impact van klimaatverandering samengevat en geanalyseerd. Zo konden volgens hoofdauteur Katharina Alter de totale effecten op ecosystemen in kaart gebracht worden op een manier waarop dat nog niet was gebeurd.

Zo bleek dat in zee levende slakken meer eten door de klimaatverandering en zee-egels minder.

“Beide effecten zijn van belang en hebben bovendien een lawine-effect: grasalgen, het voedsel voor zee-egels, nemen toe. De groei van kelp, het voedsel voor slakken, neemt af”, legt Alter uit.

“Het verschil in voeding van de twee ongewervelden veroorzaakt een verschuiving in het ecosysteem van een door kelp gedomineerd ecosysteem naar een door grasalgen gedomineerd ecosysteem, waardoor de leefomgeving verandert voor alle andere dieren die in dit ecosysteem leven.”

Biologische processen aangetast

Volgens de natuurwetenschapper tonen de bevindingen van de studie, die op dinsdag in het tijdschrift Nature Communications werd gepubliceerd, aan dat de klimaatverandering sterkere gevolgen zal hebben voor het onderwaterleven dan eerder werd gedacht. Veranderingen in fysiologie, voortplanting, gedrag en ontwikkeling van vissen en ongewervelde dieren veroorzaken volgens haar ecologische verschuivingen die tot nog toe onderschat werden.

De stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer veroorzaakt al decennia warmer en zuurder zeewater, een trend die zich naar verwachting in de toekomst zal voortzetten. Maar hoe snel en met welke intensiteit is nog niet zeker.

Alter berekende samen met collega’s van Wageningen Universiteit en twaalf andere onderzoeksinstellingen de gevolgen van drie mogelijke scenario’s van opwarming en verzuring van het zeewater, afhankelijk van de stijging van de CO2-concentratie.

“Uit onze nieuwe benadering blijkt dat als de opwarming van de oceaan en de verzuring volgens de huidige trend doorgaan, tot 100 procent van de biologische processen in vissen en ongewervelde soorten zullen worden beïnvloed”, zegt Alter. Eerdere onderzoeksmethoden vonden veranderingen in maximaal een kwart van alle processen.

Maatregelen om de CO2-concentraties in de atmosfeer te verminderen helpen wel om die effecten tegen te gaan, volgens de nieuwe studie. Bij lage CO2-concentraties zullen slechts de helft van de biologische processen bij ongewervelde dieren veranderen en ongeveer een derde bij vissen.