- Europese kiezerspubliek valt uiteen in vijf “crisisstammen” als reactie op schokken
- Klimaat, pandemie, oorlog in Oekraïne, levensduurte en migratie
- ECFR-studie: Verkiezingen worden strijd tussen klimaat en migratie
-Brussel- Het Europese kiezerspubliek is niet langer verdeeld in links en rechts, maar in vijf “crisisstammen”, stelt onderzoek door de European Council on Foreign Relations. Elk van die stammen reageert op een crisis zoals de pandemie of de oorlog in Oekraïne. Maar de grootste strijd dit jaar wordt gevoerd tussen het klimaat- en migratiekamp.
De ECFR-studie baseert zich op verschillende opiniepeilingen in elf lidstaten. Waar er vroeger vooral een tegenstelling was tussen links en rechts en voor of tegen Europa, is het kiezerspubliek nu duidelijk te verdelen in vijf “crisiskampen” die elk op hun manier reageren op voorbije schokken, stellen Ivan Krastev en Mark Leonard, de politicologen achter de studie.
Die schokken zijn de klimaatverandering, de pandemie, migratie, de stijgende levensduurte en de oorlog in Oekraïne. Krastev en Leonard voorspellen dat de houding van de kiezer tegenover die crises een belangrijke voorspeller van hun kiesgedrag is geworden.
Regionale verschillen
De stammen zijn aan elkaar gewaagd: 73,5 miljoen kiezers beschouwen de klimaatverandering als de belangrijkste crisis voor hun toekomst, bij covid-19 is dat 73,6 miljoen, bij levensduurte 70,8 miljoen en voor migratie 58 miljoen kiezers. De oorlog in Oekraïne houdt 49,6 miljoen Europeanen wakker.
De kampen zijn niet beperkt zijn tot één land en zijn ook niet gelijkmatig verdeeld over Europa. In Duitsland blijkt migratie overduidelijk het belangrijkste probleem voor de kiezers, terwijl dat in Frankrijk en Denemarken de klimaatverandering is. In Italië en Portugal, landen die getekend zijn door economische crises uit het verleden, domineert de levensduurte. En de oorlog in Oekraïne is prioriteit in oostelijke lidstaten als Estland en Polen.
Ook qua leeftijd en opleidingsgraad zijn er duidelijke verschillen. De klimaatverandering is duidelijk het belangrijkste thema voor jonge mensen (24 procent), terwijl migratie er maar 9 procent kan overtuigen. Het klimaat is ook het topprobleem voor de hoger opgeleiden in de elf onderzochte landen.
Tweestrijd
De politicologen voorspellen dat de komende Europese verkiezingen zullen uitdraaien op een tussen de klimaatverandering en immigratie. De eerste stam is bang voor het uitsterven van het menselijk leven, de tweede voor het verdwijnen van hun culturele identiteit.
“Tijdens de verkiezingen van 2019 voor het Europees Parlement vond de centrale strijd plaats tussen populistische partijen die van Europa af wilden en de mainstream partijen die het Europese project wilden redden van de brexit en Trump”, zegt Leonard. “Nu wordt het een wedstrijd tussen concurrerende angsten: stijgende temperaturen, migratie, inflatie en militaire conflicten.”