‘De aangekondigde maatregelen zijn niet alleen vaak ongefundeerd en contraproductief. Ze ontwrichten het asielsysteem en zijn bedoeld om vluchtelingen het zo onaangenaam mogelijk te maken in Nederland,’ zegt onze voorzitter Frank Candel. ‘Het kabinet kiest ervoor om vluchtelingen als zondebok te gebruiken voor bredere maatschappelijke problemen zoals de problemen op de woningmarkt.’

Strengere regels, onduidelijke doelen en grote gevolgen

Zo wil het kabinet onder andere:

• Dat er een tweestatusstelsel komt, waardoor er voor oorlogsvluchtelingen andere regels gelden dan voor bijvoorbeeld politiek vluchtelingen. Dit soort regels veroorzaken nog meer onzekerheid bij vluchtelingen én veel administratieve rompslomp, wat weer zorgt voor meer werk(druk) bij de IND, die het werk nu al niet aankan. En welk probleem lost het op? Dat is onduidelijk.
• De Spreidingswet weer intrekken. Deze wet werd vorig jaar aangenomen om eindelijk een oplossing te bieden voor het tekort aan opvangplekken. Toch wil het nieuwe kabinet deze wet intrekken. Dat zal onvermijdelijk uitlopen op chaos die opnieuw bij gemeenten terecht komt.
• Een asielcrisis uitroepen en zo een tijdelijke asielstop afdwingen. Vrijwel alle deskundigen zijn het erover eens dat dit niet kan. Veel van de plannen om het aantal asielverzoeken te beperken kunnen dus wettelijk helemaal niet. Het is bovendien geen situatie van overmacht maar politieke onwil waardoor de huidige problemen zijn ontstaan.
• Gezinshereniging moeilijker maken. Hierdoor zullen vluchtelingen langdurig in onzekerheid zitten en moeten gezinsleden vaak nog langer in gevaarlijke gebieden blijven. En het duurt nu ook al snel twee jaar of zelfs langer voor een gezin is herenigd. Het verdriet dat door oorlog verscheurde gezinnen hiermee wordt aangedaan is onmenselijk.
• Een opt-out op EU-migratiebeleid. Echter, Nederland had dit bij toetreden tot de EU moeten regelen. Achteraf is het nagenoeg onmogelijk. Alle lidstaten zouden daar namelijk unaniem mee in moeten stemmen, terwijl Nederland in Europa slechts een gemiddeld aantal asielverzoeken krijgt. Er zijn veel Europese lidstaten waar de druk vele malen hoger is.

Slechte invloed op integratie

Door de aangekondigde maatregelen zullen asielprocedures langer duren en verblijven vluchtelingen langer in de opvang. Daardoor hebben de maatregelen een grote negatieve invloed op de snelle integratie van vluchtelingen, wat lijnrecht ingaat tegen een wens die van links tot rechts breed gedeeld wordt.

Nederland wil de ‘strengste’ zijn

Streng zijn en dit uitstralen lijkt voor het kabinet belangrijker dan daadwerkelijk problemen oplossen. Een belangrijk doel van de formerende partijen is ‘grip op migratie’ krijgen. Maar het aantal vluchtelingen wordt bepaald door conflicten of mensenrechtenschendingen en andere crisis in de wereld. Daarnaast zijn een aantal plannen niet goed onderbouwd. Want:

• Nederland zit qua eerste asielaanvragen al onder het Europees gemiddelde. (Duitsland 3,9 – Europa 2,3 – Nederland 2,2 asielverzoeken per 1.000 inwoners.)
• Dat het inwilligingspercentage in Nederland relatief hoger ligt dan elders, komt omdat veel mensen die asiel aanvragen daar gegronde redenen voor hebben.

Een strenger beleid brengt het risico van een groter aantal onterechte afwijzingen met zich mee. Het afschrikken van mensen die vluchten voor oorlog of vervolging is ontzettend moeilijk, want ze staan met hun rug tegen de muur. Het is maar de vraag of Nederland een land wil zijn dat afschrikwekkender is dan de reden voor hun vlucht.