De Protestants Duitse theoloog Arnulf von Scheliha waarschuwt voor nieuwe rechtse Christenen. De sociaal-ethicus verbonden aan de Universiteit van Münster legde dinsdag uit dat deze groeperingen verouderde theologische standpunten gebruiken, bijvoorbeeld die van nazi-verzetsstrijder Dietrich Bonhoeffer, om hun politieke standpunten te rechtvaardigen.

Nieuw-rechtse Christenen verwijzen volgens Scheliha vooral naar theologen als Emanuel Hirsch (1888-1972) en Paul Althaus (1888-1966), die zich uitspraken voor een autoritair regime en mede de weg vrijmaakten voor het nationaal-socialisme. Zelfs de jonge Bonhoeffer (1906-1945) was niet vrij van het idee dat er een vaste scheppingsorde was. “Rechtse Christenen nemen deze ideeën vandaag-de-dag over, trekken deze uit de context van het denken van die tijd en bevelen ze aan voor het heden”, legt Scheliha uit. Naast het klassieke begrip van huwelijk en gezin, omvat dit ook de klassenstructuur van de samenleving en de verdeling van mensen in verschillende volkeren verspreid over vaste plaatsen in de wereld. Dit alles is door God geschapen en is daarom onveranderlijk.

Volgens Scheliha ziet de groep de Islam als de grote vijand van het Christelijke Westen. Tegelijkertijd is er een soort traditionele afgunst jegens Moslims, wier religie duidelijke afbakeningen kent, bijvoorbeeld over de rolverdeling tussen man en vrouw.

Coalitie van Katholiek- en Protestants nieuw-rechts

Uitspraken van de hervormer Maarten Luther (1483-1546) worden ook door nieuwrechtse Christenen eenzijdig opgevat. Historische verbanden en de leergeschiedenis van de theologie zijn intussen vervaagd. Dat moet met beproefde wetenschappelijke methoden worden ontdekt, eist Scheliha. Theologen moeten met deze groepen het debat aangaan. “Er is geen universele autoriteit die beslist wat als Christelijk moet worden beoordeeld en wat niet.”

De wetenschapper observeert ook een coalitie van Katholiek en Protestants Nieuw Rechts, die ‘leeft’ van kritiek op de moderne samenleving en islamofobie. Rechtse Katholieken verwerpen bijvoorbeeld het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) en steunen de ‘Oude Mis’. Volgens Scheliha neigen de protestantse Christenen naar de conservatieve kant van Luther.

Immigratie

Volgens de sociaal-ethicus is Nieuw Rechts een variant van Europees rechts-populisme en sinds de toegenomen immigratie van vluchtelingen sinds 2015 herkenbaar in heel Europa. “Zij vormen de brug tussen conservatisme en gewelddadig rechts-extremisme”, waarschuwt Scheliha. Religieuze groepen zijn een nieuwe opkomende stroming binnen Nieuw Rechts.