-Brussel- In sommige landen krijgt tot 90 procent van de mensen met ernstige psychische aandoeningen gewoon geen zorg, en ook zijn mensenrechten nog te vaak afwezig in de omgang met mensen in psychische nood. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) komt met een nieuwe richtlijn.
In sommige landen blijven 9 op de 10 mensen met zware mentale problemen zonder gespecialiseerde hulp. En veel bestaande diensten zijn gebaseerd op verouderde modellen, die niet meer voldoen aan internationale standaarden rond mensenrechten.
Denk bijvoorbeeld aan manieren om mensen in een psychose in bedwang te houden, het gebruik van fixatiebanden of het onvrijwillig toedienen van medicatie aan iemand in acute psychische nood.
Daarom lanceert de WHO een nieuwe richtlijn om landen te helpen hun beleid rond geestelijke gezondheid te versterken.
Isolement
Wereldwijd leven honderdduizenden mensen in sociale zorginstellingen of centra voor geestelijke gezondheid, waar ze vaak onmenselijke omstandigheden en ernstige mensenrechtenschendingen ondergaan, zegt de WHO in de begeleidende tekst. “Deze situatie heeft verwoestende gevolgen op hun gezondheid en welzijn. Het gebrek aan diensten en ondersteuning binnen de gemeenschap bestendigt vaak hun isolement waardoor ze buitengesloten raken.”
De WHO-richtlijn biedt een kader om de geestelijke gezondheidszorg meer in te richten volgens de laatste nieuwe inzichten, rekening houdend met het recht van elke mens op goede zorg.
“We constateren een stijgende vraag naar mentale zorg en tegelijk zien we dat die voor veel mensen buiten bereik blijft”, zegt Tedros Adhanom Ghebreyesus, de directeur-generaal van de WHO. “Deze nieuwe richtlijn geeft regeringen een leidraad om geestelijke gezondheid te bevorderen, te beschermen en systemen zo op te bouwen dat ze iedereen ten goede komen.”
Holistische aanpak
Er bestaan tegenwoordig veel goede preventieve interventies en ook behandelingen voor wie kampt met mentale kwetsbaarheden, maar veel mensen hebben er vooralsnog geen toegang toe.
De richtlijn wil ook die kloof helpen sluiten en vestigt daarbij de aandacht op het implementeren van preventiestrategieën zoals de aanpak van sociale en economische factoren die de geestelijke gezondheid beïnvloeden, waaronder werkgelegenheid, huisvesting en onderwijs, naast aandacht voor de betrokkenheid van burgers bij het beleid en de diensten op vlak van geestelijke gezondheid. “Het is belangrijk dat die nauw aansluiten bij hun behoeften”, aldus de WHO.
Verder wil de organisatie holistische zorg bevorderen met de nadruk op levensstijl, lichaamsbeweging en fysieke gezondheid, psychologische, sociale en economische interventies.
“De nieuwe richtlijn is flexibel van opzet, zodat alle landen – of het nu gaat om lage, midden- of hoge inkomenslanden – hun aanpak van geestelijke gezondheidszorg kunnen aanpassen op basis van de nationale context en de prioriteiten”, zegt Michelle Funk, hoofd Beleid, Wetgeving en Mensenrechten bij de WHO-afdeling Geestelijke Gezondheid en Middelengebruik.
Bij de ontwikkeling van de leidraad werd in overleg gegaan met tientallen gezondheidsexperts, psychologen en ervaringsdeskundigen uit alle continenten. De WHO zal landen ondersteunen bij het implementeren van deze persoonsgerichte, herstelgerichte en op rechten gebaseerde benadering van geestelijke gezondheid.