Kopen via het web. Wij zijn massaal overstag gegaan voor deze vorm van winkelen tijdens de coronapandemie en sindsdien is het niet meerweg te denken. Een van de gevolgen is dat ook het retourneren een enorme groei kent, zeker omdat terugsturen vaak gratis is. Het zet shoppers zelfs aan om ruime online bestellingen te plaatsen die zij vervolgens in alle rust thuis uitproberen of passen. De artikelen die niet voldoen aan de eisen van de verwende consument worden vervolgens geretourneerd.
Productvernietiging
Wat consumenten daarbij misschien niet volledig beseffen is dat veel webverkopers en fabrikanten vasthouden aan de praktijk van productvernietiging: zij ontdoen zich van gloednieuwe consumentenproducten zoals teruggestuurde kleding van klanten of onverkochte andere goederen. De teruggestuurde spullen, worden dus niet altijd doorverkocht aan andere klanten of opkopers, maar belanden vaak op een stortplaats of worden vernietigd.
Duurzame oplossingen
Tot deze conclusie komen onderzoekers van de universiteit van Lund in Zweden. Zij interviewden medewerkers en deskundigen uit de textiel- en elektronicasector om inzicht te krijgen in de drijvende krachten achter deze praktijk. Ook wilden zij onderzoeken waarom er niet naar meer duurzame oplossingen wordt gezocht en welke beleidsmaatregelen nodig zijn om dit probleem effectief aan te pakken.
Uit hun onderzoek blijkt dat de niet-duurzame visie op retourzendingen en onverkochte voorraden vaak al vervat zit in het bedrijfsmodel van de verkoper. Andere factoren die van invloed zijn: de verwachtingen van de consument, het productontwerp, winst-overwegingen, aansprakelijkheid en merkintegriteit.
Kleding of elektronica weggooien blijkt volgens het onderzoek vaak het minst erge van twee kwaden. Sommige spullen zijn immers zo goedkoop gemaakt dat het minder duur is om de retouren weg te gooien dan deze te moeten nakijken en opnieuw verpakken. Uit de resultaten blijkt wel dat hoe duurder het product, hoe groter de kans dat het opnieuw wordt verpakt en verkocht.
De schepping staat onder druk
De manier waarop de wereldeconomie vandaag-de-dag omgaat met grondstoffen leidt tot aanzienlijk negatieve milieueffecten en zet het kwetsbare ecosysteem van de aarde onder steeds grotere druk, zeggen de onderzoekers in hun rapport. Daarbij stellen zij dat de praktijk van productvernietiging die gangbaar is in veel huidige productie-consumptiesystemen, bijzonder verontrustend is.
Cijfers tonen aan dat er in 2022 in de Europese Unie voor bijna 22 miljard aan geretourneerde kleding en elektronica werd vernietigd
Cijfers tonen aan dat er in 2022 in de Europese Unie voor bijna 22 miljard aan geretourneerde kleding en elektronica werd vernietigd. In Frankrijk wordt bijvoorbeeld jaarlijks voor 180 miljoen euro aan onverkochte hygiëne- en schoonheidsproducten vernietigd, terwijl zo’n drie miljoen Fransen zich geen producten voor basishygiëne kunnen veroorloven.
Liefdadigheids-instellingen
De onderzoekers roepen op tot meer gericht beleid rond deze problematiek, al wijzen zij er wel op dat Europa al ingrijpt, onder meer met programma’s als de Roadmap to a Resource Efficient Europe en het meer recente Circular Economy Action Plan. België heeft onder meer een vrijstelling van de heffing van btw ingevoerd op producten die aan liefdadigheids-instellingen worden geschonken als economisch mechanisme om hergebruik te stimuleren en vernietiging van bruikbare producten te ontraden.
Volgens de onderzoekers is het laten betalen voor retourneren niet per sé een oplossing, zolang de goedkope-kleding industrie niet wordt aangepakt. Als kleding spotgoedkoop blijft, zullen ook klanten zelf overwegen om artikelen die niet voldoen aan de eisen weg te gooien, in plaats van deze betalend terug te sturen. Hetzelfde geldt voor minderwaardige elektronica die soms zelfs geweigerd wordt door het tweedehandscircuit vanwege de slechte kwaliteit. Dan rest er maar één oplossing voor overschotten: de stortplaats.
