Binnenland

Opinie – Jean Van Wetter . Corona stopt niet bij de grens. Waarom vaccins wel?

on

More in Binnenland:

Leestijd: 4 minuten

Waarom moeten gezonde mensen in Europa eerder gevaccineerd worden dan kwetsbare mensen in Afrika? Jean Van Wetter, directeur van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel, pleit voor echte Europese en wereldwijde coronasolidariteit.

Maandag 8 februari 2021 12:13 Bron: Jean van Wetter Foto:PB
 -Antwerpen- Vorige week is een collega van Enabel in de Democratische Republiek Congo overleden aan Covid-19. Hij was 62 jaar en vader van vier kinderen. Dat nieuws kwam hard binnen bij iedereen in ons team. Het is altijd hartverscheurend om een collega te moeten verliezen, maar dit overlijden maakt ook duidelijk dat de pandemie een realiteit is in de Afrikaanse landen. Daar worden mensen die we goed kennen, die ons dierbaar zijn en op wie we vertrouwen, evengoed blootgesteld aan het virus als wij. Maar het verschil is dat wij in Europa het vooruitzicht hebben dat iedereen op korte termijn gevaccineerd wordt, terwijl de situatie op het Afrikaanse continent helemaal anders is.  

Tot nog toe zijn de meeste Afrikaanse landen min of meer gespaard gebleven van de eerste en tweede coronagolf die we meemaakten in Europa. Nu ziet het er echter naar uit dat Afrika meer en meer getroffen wordt door het virus. Daarom is toegang tot vaccinatie in deze landen meer dan ooit cruciaal. 

Vorig jaar hadden we het vaak over internationale solidariteit en het feit dat we net zo sterk zijn als onze zwakste schakel wanneer een pandemie uitbreekt. Maar recente ontwikkelingen in Europa en de rest van de wereld gaan de andere kant op: we zien steeds meer protectionisme. Landen sluiten hun grenzen en staan wantrouwig tegenover de maatregelen van andere landen. Het is ieder voor zich, en dat geldt zowel voor beschermende maatregelen als voor vaccinatiestrategieën.   

Ik ben dan ook geschrokken van de recente kritiek die regeringsleiders uitten op de vaccinatiestrategie van de Europese Commissie. De strategie wordt misschien langzamer uitgerold dan in het Verenigd Koninkrijk of Israël maar dat komt omdat er een collectieve inspanning wordt geleverd om elke EU-lidstaat op hetzelfde moment zijn gelijke deel van de vaccins te geven. Als ik politici in verschillende EU-landen hoor beweren dat zij beter zelf hadden kunnen onderhandelen met de farmaceutische bedrijven, dan doemt het zwartste scenario op: dat we teruggaan naar een verdeeld Europa.   

Je kunt die redenering doortrekken buiten de grenzen van de Europese Unie. Waarom kunnen we er niet voor zorgen dat alle kwetsbare mensen in de wereld gevaccineerd worden?  

Waarom zou ik, een man van 43 in goede gezondheid, moeten ingeënt worden vóór mijn oudere en meer kwetsbare collega’s in Congo? Dat is niet logisch in een wereld waar alle mensen verondersteld worden gelijk geboren te zijn. Is het mogelijk om dat onrecht recht te zetten door onze krachten te bundelen en te pleiten voor internationale solidariteit?   

Om die redenen wil Enabel vaccins garanderen voor iedereen in onze actielanden door: 

  • Te investeren in toegang tot vaccins op korte termijn voor iedereen in onze partnerlanden; 
  • De overheid te ondersteunen om een vaccinatiestrategie te ontwikkelen voor prioritaire groepen. 
  • Te zorgen voor een eerlijke verdeling op wereldvlak in plaats van onze overschotten te herverdelen. 
  • Regeringen te helpen bij de kwaliteitscontrole van de vaccins om het risico op namaak- of ondermaatse vaccins te beperken. 
  • Het WHO, de EU en de VN-agentschappen te steunen in hun pleidooi aan het adres van de farmareuzen hun patenten om hun coronavaccins op te heffen. 
  • Partnerschappen op te zetten voor overdracht van technologie zodat de landen hun eigen vaccinproductie kunnen opstarten.
In verschillende landen helpt Enabel de regering om de kwaliteit van geneesmiddelen te waarborgen. Dat doen we als ondertekenaar van het Belgische handvest voor de kwaliteit van geneesmiddelen in lange- en middeninkomenslanden. In de DR Congo bijvoorbeeld steunt Enabel al meer dan tien jaar het openbare systeem voor de aankoop van geneesmiddelen, zowel nationaal als op het terrein. We doen dat in samenwerking met het Congolese ministerie van Volksgezondheid, het Instituut voor Tropische Geneeskunde van Antwerpen en het internationale platform Quamed. Een systeem voor kwaliteitszorg zal het screenen en verspreiden van toekomstige coronavaccins verbeteren. Dat is zeker geen overbodige luxe nu de verkoop van vaccins ‘booming business’ is en er vast namaakvaccins op de markt komen. Die concrete inspanningen worden versterkt door de gelijktijdige inzet van Enabel, ITM Antwerpen en Quamed op beleidsniveau. Ze leveren een bijdrage om de internationale spelers te sensibiliseren voor het risico van namaakvaccins, vooral in landen met zwakke regelgevingen rond geneesmiddelen. We hameren ook op de nood aan een multidisciplinaire aanpak op hoog niveau, samen met spelers uit de misdaadpreventie en het strafrecht onder leiding van het VN-bureau voor Drugs en Criminaliteit.  

Als we er wereldwijd niet in slagen gelijke toegang tot vaccinatie op het Afrikaanse continent te waarborgen, dan is de strijd tegen Covid-19 slechts gedeeltelijk gestreden. Dan is het vrijwel zeker dat we nog vaak te maken zullen krijgen met lockdowns en andere beperkende maatregelen. Vaccins moeten nu beschikbaar worden gesteld, de patenten moeten worden opgeheven. We hebben geen tijd te verliezen. 

 

Jean Van Wetter is algemeen directeur van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel.

 

Over Enabel

Enabel, het Belgisch ontwikkelingsagentschap, voert de Belgische gouvernementele samenwerking uit. Daarnaast werkt het agentschap ook voor rekening van andere nationale en internationale opdrachtgevers. Samen met zijn partners in binnen- en buitenland reikt Enabel oplossingen aan om dringende mondiale uitdagingen aan te pakken: klimaatverandering, verstedelijking, menselijke mobiliteit, vrede en veiligheid, economische en sociale ongelijkheid, en wereldburgerschap. Enabel heeft 1.500 medewerkers. Het agentschap beheert 150 projecten in een twintigtal landen, in België, Afrika en het Midden-Oosten.