-Brussel- In zijn eerste toespraak in België, met als thema: “een brug in Europa’, hekelde *Paus Franciscus het feit dat “de mensheid wel heel dicht bij een 3e Wereldoorlog is aanbeland” en bad hij dat het Oude Continent ‘het leven, de mensheid en naastenliefde op de eerste plaats blijft zetten’. Hij benadrukte ook dat de kerk in ernstige mate werd – en deels nog wordt- geconfronteerd met de plaag van misbruik van parochianen, in het bijzonder minderjarigen, alsook de vele gedwongen adopties, die onvoorstelbaar leed teweeg brachten tot op de dag van vandaag.
“Wij zijn dicht bij een bijna mondiale oorlog”, aldus Franciscus en onderstreepte de cruciale rol van harmonie en dialoog in deze tijden van toenemende spanningen. Hij benadrukte dat Europa het zich niet kan veroorloven zijn verleden, vol verwoestende oorlogen, te vergeten, en benadrukte dat België, vanwege zijn geschiedenis en geografische ligging, essentieel is om het evenwicht op het continent te behouden. Volgens de Paus vertegenwoordigt België een “brug” tussen verschillende Europese culturen en regio’s, waardoor het een ideale plek is om dialoog en samenwerking te bevorderen.
“België is een brug tussen het continent en de Britse eilanden, tussen de Germaanse en Franstalige gebieden, tussen het zuiden en het noorden van Europa”, legde hij uit, erop wijzend dat dit land van fundamenteel belang is geweest voor de opbouw van vrede na de Tweede Wereldoorlog en dat de rol ervan vandaag de dag nog steeds relevant is. De Paus bevestigde dat de geschiedenis van Europa, met zijn oorlogen en verlangens naar dominantie, voortdurend moet worden herzien om te voorkomen dat wij in dezelfde fouten vervallen.
Misbruik
Franciscus besprak ook een van de meest gevoelige kwesties voor de Rooms-katholieke kerk: seksueel misbruik gepleegd door leden van de geestelijkheid en leken in de kerk. Op krachtige toon erkende hij de ‘schaamte’ die deze misdaden de kerk hebben toegebracht en de noodzaak om verantwoordelijkheden op zich te nemen en om vergeving te vragen. “Wij moeten de schande van het misbruik van minderjarigen in eigen hand nemen, om vergeving vragen en het probleem oplossen”, verklaarde de Paus. Hij benadrukte dat dit soort misdaden op geen enkele manier gerechtvaardigd kunnen worden, ook al plegen vrijwel alle andere sectoren van de samenleving deze ook: “Een enkel misbruik is genoeg om je voor te schamen”, zei hij.
Gedwongen adopties
In deze context maakte de Paus ook melding van de “gedwongen adopties” die ook in België plaatsvonden tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen veel alleenstaande moeders, zonder hun toestemming, van hun kinderen werden gescheiden. Deze praktijken waren volgens Franciscus het resultaat van een destijds foutieve en wijdverbreide mentaliteit in en buiten de kerk en veroorzaakten diep en onomkeerbaar lijden. “Sommige vrouwen kregen niet de kans om te beslissen of zij het kind zouden houden of ter adoptie zouden afstaan”, klaagde de Paus en vroeg de kerk zich niet te onderwerpen aan culturele of ideologische druk die dit soort fouten zou kunnen herhalen.
Baken van hoop
In zijn toespraak herhaalde Franciscus de verantwoordelijkheid van de Europese leiders om van de geschiedenis te leren en nieuwe tragedies te vermijden. Hij riep de leiders op om moedig de missie van het bewaren van de vrede op zich te nemen en de logica van oorlog te verwerpen. “Ik bid dat de heersers weten hoe zij hun verantwoordelijkheid, het risico en de eer van de vrede moeten nemen”, zei hij, eraan toevoegend dat de Rooms-katholieke kerk een baken van hoop wil zijn te midden van de huidige problemen.
Hij sloot zijn toespraak af met het benadrukken van het motto van zijn bezoek aan België, “En route, avec Espérance” (op weg met hoop) en legde de diepe betekenis uit van hoop als een geschenk van God dat niet faalt. “Hoop is niet iets dat je onderweg in je rugzak meedraagt, hoop is een geschenk van God”, zei de Paus, die wenste dat het Belgische volk “met hoop” op zijn historische levenspad zal blijven wandelen.
