Leestijd: 3 minuten

Franciscus als Missionaris in Tokio onderweg
door Roland Juchem

🔊 Lees voor -Tokio- (KNA) “Bienvenido en Japon”, met die woorden begroet de Japanse Keizer de Paus in zijn moedertaal bij de ingang van het Keizerlijk paleis.

De private ontmoeting van Keizer Naruhito met Franciscus in de Bamboezaal van het Keizerlijk paleis is een van de hoogtepunten in het protocol tijdens de Aziëreis van de Paus. De keizerlijke woordvoerder laat na afloop aan journalisten weten dat Naruhito Franciscus bedankte voor zijn ontmoeting met de slachtoffers van de drie-voudige ramp van Fukushima in maart 2011.

Tegen hen, die bij aardbeving, tsunami en atoomongeluk in maart 2011 letsel opliepen en familie, vrienden en huis-en-haard verloren, had de Paus gezegd: “Niemand bouwt zich zelf vanzelf weer op, niemand kan alleen een herstart maken.” Daarom is er solidariteit nodig. Japan heeft al laten zien, “hoe een volk in solidariteit, geduld, volharding en doorzettingsvermogen eendrachtig was en is.” Overlevenden berichten dan ook van een indrukwekkende samenwerking destijds, ook tussen Christenen, Boeddhisten en Shintoïsten – tot en met gemeenschappelijke gebeden voor de slachtoffers.

Naast de sanering van radio-actief besmette regio’s en de door aardbevingen vernielde infrastructuur, geldt boven alles, het vernielde weer op te bouwen, zo Franciscus, die daar kritisch aan toe voegde te waken voor een nieuwe “cultuur van onverschilligheid”. Dat de situatie thans complexer is dan het op het eerste oog lijkt, berichtte een Canadese Missionaris uit Fukushima. In de regio rond de kerncentrale leven ouden-van-dagen die niets liever willen dan dat hun (klein)kinderen weer terugkeren, óók om zich om de ouderen te bekommeren. Die jongeren daarentegen twijfelen, omdat zij bang zijn voor de nucleair vervuilde omgeving van de kerncentrale (straling) en het wel-en-wee van hun kinderen.

De maatschappelijke opbouw is volgens de Paus even hard nodig als de “moedige en belangrijke beslissingen inzake gebruik van natuurlijke bronnen en toekomstige vormen van energie”. In deze wijst de Paus op het ‘Nee’ van de Japanse Bisschoppen tegen het vreedzame gebruik van kernenergie. Een heet hangijzer in Japan, te veel maakt het land nog gebruik van deze energievorm.

Pontifex steeds vermoeider

Op zijn 32e buitenlandreis met eerst zes, dan acht uur tijdverschil oogt de bijna 83-jarige Pontifex steeds vermoeider. Hij loopt steeds manker, heeft grote moeite bij het uitstappen uit een auto en kijkt minutenlang bijna wezenloos voor zich uit. Maar als hij een rede voor jongeren moet houden, verjongt Franciscus op slag.

In Tokio’s moderne Kathedraal van beton en edelstaal, waar de Paus de reeds geplaatste witte Pauszetel veracht, wordt Franciscus zeer concreet en spreekt onder andere slachtoffers van pesten moed in om tegen hun kwelgeesten op te staan. Er is echter ook een maatschappelijke schouder-aan-schouder-houding nodig tegen een ‘cultuur van pesten’. Men moet leren op te staan en te zeggen: “Het is genoeg! Dat is een epidemie.” Tegen een Spaans sprekende migrant, die over zijn ervaringen vertelt, zegt de Paus: “Leonardo, als iemand jou pest omdat jij dik bent, zeg hem dan:  mager is ongezonder.” En als de Paus zijn toehoorders vraagt, of hij het publiek verveelt, roept het publiek luid “Neen”!

Net als in de afgelopen dagen in de provincie Nagasaki, met toch vier procent Christenen, spreekt Franciscus óók in Tokio de Katholieken moed in. 536.000 gedoopte Katholieken – volgens het Vaticaan – plus bijna 600.000 immigranten vormen bijna een procent van de 126 miljoen inwoners van Japan. Rond 50.000 van hen ontvangen hun Pontifex ‘s-middags in een bomvol Tokyo Dome stadion als een popster. Zelfs ouden-van-dagen strompelen richting Pausmobiel; tal van hen met tranen in de ogen en zwaaiend met wandelstokken.

In zijn preek gaat Franciscus vooral op zaken als werkdruk, eenzaamheid en (over) -consumptie in, die voor veel problemen zorgen. Japan behoort wereldwijd tot de landen met het hoogste aantallen zelfdodingen.

Anders dan bij andere Pausbezoeken wendt zich de Paus in Japan pas tegen het eind van zijn bezoek tot de politieke leiders en andere maatschappelijke vertegenwoordigers. Daarbij prijst hij de inzet van Japan voor achtergestelde en gehandicapte mensen.

Met het oog op ontwapening, waarover Minister-President Shinzo Abe in zijn toespraak sprak, maande Franciscus: “Dialoog is het enige wapen, die de mens past en een duurzame vrede kan waarborgen”. Een noodzakelijke vermaning deed de Paus ook met betrekking tot de toenemende nationalistische en isolationistische tendensen, die zich ook in Japan en Oost-Azië als een olievlek uitbreiden.

Foto: JT