-Hamm (D)- Een pastoor uit het Duitse aartsbisdom Paderborn heeft een acoliet/lector verboden zijn kerkelijke taken nog langer uit te voeren, omdat hij voor de partij Alternatief voor Duitsland (AfD) werkt. De partij heeft als reactie hierop juridische maatregelen aangekondigd, maar het aartsbisdom steunt het besluit van de pastoor.
Onverenigbaar
Begin juli informeerde pastoor Ralf Dunker de 20-jarige Julian-Bert Schäfer dat hij niet langer als acoliet, lector en organist in de parochie van St. Franciscus van Assisi in Hamm welkom is. Dunker rechtvaardigt dit met Schäfers actieve betrokkenheid bij de rechts-radicale AfD, hetgeen onverenigbaar is met werkzaam zijn in de Rooms-katholieke kerk.
Schäfer, vier jaar lid van de AfD en hoofd van het partijbureau in de gemeenteraad van Hamm, veroordeelt het besluit. “Het is schandalig dat een priester willekeurig beslist, zonder het pastorale team of kerkbestuur te raadplegen, welke politieke overtuigingen verenigbaar zijn met deelname aan het kerkelijk leven”, aldus Schäfer in een verklaring op Facebook. Schäfer had kunnen weten dat het zo zou lopen. Al maanden geleden waarschuwde de Duitse bisschoppenconferentie dat een lidmaatschap van of stemmen op rechtsradicaal, haaks staat op de katholieke leer.
De AfD-medewerker heeft een advocaat ingehuurd, naar verluidt een federaal AfD-afgevaardigde, om de beslissing aan te vechten. Schäfer stelt: “Ik vertrouw op artikel 3 van de grondwet, dat gelijkheid voor de wet garandeert en discriminatie op grond van politieke overtuiging verbiedt.”
Steun
Het aartsbisdom Paderborn steunt het besluit van Dunker van harte. Een woordvoerder van het aartsbisdom zei tegen het Duitse katholieke persagentschap KNA: “In deze context is het gerechtvaardigd om een actieve AfD-functionaris te informeren dat hij geen (vrijwilligers) positie in de katholieke gemeenschap kan bekleden.”
Het incident staat niet op zichzelf. In mei bevestigde Bisschop Stephan Ackermann van Trier het ontslag van AfD-afgevaardigde Christoph Schaufert uit een parochiebestuur. “De uitoefening van een politiek mandaat voor de AfD is onverenigbaar met de uitoefening van een gekozen positie in de bestuursraad van een parochie van het bisdom Trier”, rechtvaardigde Ackermann zijn beslissing.
Groei
Ondertussen lijkt de steun voor de AfD te groeien: volgens opiniepeilingen van medio juli 2024, kan de AfD landelijk tot 20% van de stemmen halen, waardoor het de op één na sterkste politieke kracht is achter de CDU. In de Oost-Duitse deelstaten, waar in 2024 belangrijke verkiezingen zullen worden gehouden, overschrijdt de AfD de 30% in Saksen, Thüringen en Brandenburg.
Deze stijging weerspiegelt bredere trends in Europa, waar rechtsradicale partijen zoals het Rassemblement National van Marine Le Pen in Frankrijk en de PVV van Geert Wilders aanzienlijke terreinwinst hebben geboekt. Analisten schrijven dit toe aan de angst voor massamigratie, economische onzekerheid en ontgoocheling over de gevestigde politiek.
Voor de Rooms-katholieke kerk in Duitsland vormt het versterken van de AfD een complexe uitdaging. Kerkleiders hebben zich duidelijk uitgesproken tegen de ideologie van de partij, maar zij moeten ook de realiteit onder ogen zien dat sommige katholieken de AfD steunen en lid zijn. De Duitse Bisschoppenconferentie heeft opgeroepen tot een dialoog met AfD-kiezers om hun zorgen te begrijpen, maar heeft opnieuw bevestigd dat “extreemrechtse partijen geen plaats van politiek engagement voor christenen kunnen zijn.”
Politieke neutraliteit
Vooruitkijkend naar de komende federale verkiezingen in 2025 en de belangrijke regionale verkiezingen die er aankomen, zal de omgang van de katholieke kerk met de AfD een kwestie van discussie zijn. De gevallen van Schäfer en Schaufert zouden een verder conflict kunnen inluiden, nu de kerk haar politieke neutraliteit probeert in evenwicht te brengen met haar morele standpunt tegenover extreemrechtse ideologieën.
Duitse bisschoppen lijken resoluut in hun standpunt tegen de AfD, maar moeten de gevolgen onder ogen zien van de groeiende steun voor de partij onder de kiezers, waaronder een klein deel van de katholieken. De vraag hoe dit de invloed en het lidmaatschap van de kerk zal beïnvloeden in een steeds meer gepolariseerd politiek landschap baart niet alleen bisschoppen en kerkjuristen zorgen.
