De schimmel – Parengyodontium album – leeft in dunne laagjes op plastic afval in de oceaan. Microbiologen hebben ontdekt dat de schimmel in staat is om deeltjes van polyethyleen (PE) af te breken. Dat is goed nieuws, want polyethyleen is  de meest voorkomende plasticvervuiling in de oceaan.

Alleen onder invloed van UV

De schimmel kan PE enkel als energiebron gebruiken als het plastic blootgesteld werd aan zonlicht, ontdekten de onderzoekers. “In het lab breekt de schimmel alleen PE af dat voor minstens een korte tijd is blootgesteld aan uv-licht”, zegt Annika Vaksmaa van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Dat betekent dat de schimmel in de oceaan alleen plastic kan afbreken als dat eerst dicht onder het oppervlak drijft.”

Tot nog toe zijn er nog maar drie andere zeeschimmels gevonden die plastic afbreken. Nieuw aan dit onderzoek is dat de schimmels plastic gevoerd kregen dat met speciale isotopen was gemerkt door de onderzoekers. Zo konden ze volgen waar het plastic terechtkwam en kon het ook getraceerd worden in afbraakproducten.

“Wat dit onderzoek wetenschappelijk interessant maakt, is dat we het afbraakproces kunnen kwantificeren”, zegt Vaksmaa. “Bij de afbraak van PE komt koolstof vrij, maar onze metingen laten zien dat de schimmel daar zelf maar weinig van gebruikt. Het merendeel wordt door de schimmel omgezet naar CO2 en vervolgens weer uitgestoten.”

CO2 is natuurlijk een broeikasgas, maar de hoeveelheid die de schimmel uitstoot is maar heel klein, vergelijkbaar met wat mensen uitademen. Lees verder onder de afbeelding>

Meer schimmels

Omdat een grote hoeveelheid kunststoffen in de zee al naar diepere lagen zinkt voordat het aan zonlicht wordt blootgesteld, zal de schimmel niet in staat zijn om ze allemaal af te breken. Maar Vaksmaa vermoedt dat er veel andere, nog onbekende, schimmels zijn die plastic afbreken, dieper in de oceaan. “Zeeschimmels kunnen complexe materialen van koolstof afbreken”, zegt ze.

“Er zijn talloze zeeschimmels, dus het is waarschijnlijk dat naast de vier tot nu toe geïdentificeerde soorten ook andere zeeschimmels plastic afbreken. Alleen weten we nog niet veel over hoe plasticafbraak in diepere lagen plaatsvindt.”

Plasticsoep

Wat wel zeker is, is de nood hoog is aan organismen die plastic afbreken in het zeewater. Elk jaar produceert de mens meer dan 400 miljard kilo plastic en de verwachting is dat dit tegen het jaar 2060 minstens verdrievoudigd zal zijn. Veel van dat plastic komt in zee terecht.

“Grote hoeveelheden plastic komen terecht in subtropische gyres”, zegt Vaksmaa. Dat zijn ringvormige zeestromingen aan het oceaanoppervlak. “Als het plastic die gyres eenmaal heeft bereikt, komt het erin vast te zitten. Zo’n 80 miljoen kilo drijvend plastic heeft zich opgehoopt in de zogeheten North Pacific Subtropical Gyre in de Stille Oceaan alleen al, dat is slechts één van de zes grote gyres wereldwijd.”