-Vaticaanstad- Uit een recent rapport van de Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst blijkt dat in 2022 slechts 57 parochies wereldwijd toestemming kregen om de traditionele Latijnse Mis te vieren. Dit cijfer benadrukt enerzijds de impact van de beperkingen die zijn opgelegd door het Traditionis Custodes-document, uit 2021 en anderzijds de geringe behoefte aan de oude Mis.
Paus Franciscus voerde Traditionis Custodes in om het gebruik van de ‘Oude Mis’ te beperken, waarbij het gezag over deze vieringen werd overgedragen aan de Dicasterie, onder leiding van kardinaal Arthur Roche.
Artikel 3 van het motu proprio bepaalt dat bisschoppen, na overleg met Rome, specifieke plaatsen mogen toewijzen aan groepen die de viering van vóór de hervorming van 1970 willen aanrichten, en verbiedt de uitvoering ervan in andere parochiekerken alsook de oprichting van nieuwe ‘speciale’ parochies.
Bovendien werd bepaald dat missen in de ritus van vóór de hervorming van 1970 niet mochten worden geïntegreerd in het reguliere schema van parochievieringen of activiteiten. Met deze maatregel wordt beoogd te benadrukken dat de ‘oude Mis’ absoluut geen deel uitmaakt van het dagelijks leven van de parochiegemeenschap. Sinds eind 2022 zijn de beperkingen aangescherpt en in mei 2024 doken geruchten op dat de Dicasterie een nieuw document aan het voorbereiden is om de traditionele Mis verder aan banden te leggen. Het Vaticaan wil deze geruchten bevestigen noch ontkennen.
Afzien
Als reactie hierop zijn er verschillende seculiere initiatieven ontstaan, gesteund door prominente figuren in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Mexico, die er bij Paus Franciscus op hebben aangedrongen van verdere beperkingen af te zien.
De aartsbisschop van San Francisco, Salvatore Cordileone, onderstreepte de culturele relevantie van de traditionele Mis door te stellen dat ‘de traditionele Latijnse Mis, naast haar spirituele waarde, een culturele schat is.
Extreem rechts
Onder Tridentijnse Mis wordt verstaan de eucharistieviering volgens de Romeinse Ritus zoals die na het Concilie van Trente (1545-1563) werd vastgelegd. Door de liturgische vernieuwingen van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) werd de Tridentijnse Mis praktisch gezien afgeschaft. Later gaf paus Johannes Paulus II bepaalde groeperingen toestemming de eucharistie op de oude wijze te celebreren. In 2007 bepaalde Paus Benedictus XVI dat de viering van Tridentijnse ritus voortaan overal gevierd mocht worden. Zijn opvolger Paus Franciscus trok dit echter weer grotendeels in. Eén van de redenen was de neiging tot schisma van de celebrerende priesters en hun meestal rechts-radicale aanhang. Ook in Nederland wordt nog op een aantal plaatsen, soms legaal soms illegaal de Tridentijnse Mis gevierd.
In de afgelopen 10 jaar controleren de AIVD (Binnenlandse veiligheidsdienst) en de NCTV (terrorismebestrijding), actief alle religieuze activiteiten met een extremistisch ‘tintje’. Naast bepaalde extreme Islamitische gemeenschappen worden ook bepaalde evangelicale en de Tridentijnse viering aanhangende katholieken gemonitord. Aanhangers van rechts-radicaal gedachtengoed verkiezen massaal de Tridentijnse Mis boven de reguliere Eucharistieviering.
