-Madrid- Uit een rondvraag door de Spaanse publieke omroep TVE blijkt dat 67% van de rooms-katholieke priesters in Spanje te maken heeft gehad met beledigingen, spot of uitsluiting vanwege het dragen van geestelijke kledij, zoals een priesterboord of soutane. De beledigingen variëren van woorden als ‘homo’; ‘pedofiel’; ‘kraai’; ‘schurk’ tot regelrechte doodsbedreigingen. De situatie heeft zelfs geleid tot verhoogde veiligheidsmaatregelen in sommige kerken.
Uit het onderzoek, dat vorige week werd gepresenteerd, blijkt dat 90% van de ondervraagden van mening is dat de media bijdragen aan de verspreiding van negatieve stereotypen over de geestelijkheid. Bovendien geeft 15% aan te zijn uitgesloten van sociale of culturele evenementen, terwijl 39% zich gekleineerd voelt door de frequente associatie tussen het priesterschap en homo en of pedofilie.
De getuigenissen die in het rapport zijn verzameld, zijn verontrustend. Sommige priesters kregen zeer beledigende uitspraken te horen, zoals: “Jullie zijn tegen abortus, zodat jullie meer kinderen kunnen krijgen om te misbruiken” of “Doe die kinderen weg, de priester komt eraan.” Ooit begroette een gemeenteraadslid een priester met de volgende woorden: “Ik groet de vijand van het volk.”
Negen procent gaf aan dat zij ernstig bedreigd werden. Er zijn zelfs meldingen geweest van fysiek geweld of doodsbedreigingen. Er zijn ook incidenten vastgesteld waarbij zelfgemaakte explosieven als doelwit werden gebruikt voor pastorieën van priesters.
De aanvallen beperken zich niet tot incidenten: 48% van de deelnemers zegt dat hun kerk of parochie te maken heeft gehad met vandalisme, zoals graffiti met agressieve teksten als “de enige kerk die oplicht, is de kerk die brandt” of “steek je rozenkransen niet in onze eierstokken”. Een van de meest alarmerende cijfers is dat 19% melding heeft gemaakt van heiligschennis of ontheiliging in hun kerk. Dit heeft ertoe geleid dat veel parochies alarmsystemen hebben geïnstalleerd en particuliere beveiliging hebben ingehuurd.
María García, leider van het onderzoek, heeft de minister van Binnenlandse Zaken, Fernando Grande-Marlaska, gevraagd om de beveiliging van kathedralen op te schalen zoals ook bij bedreigingen door Islamitische Staat. Tot op heden is er nog geen officiële reactie van de overheid gekomen.
Tijdens de presentatie van het rapport verdedigde Marcos González, hoogleraar kerkelijk recht aan de Universiteit van Madrid, de geldigheid van de Spaanse wetgeving inzake godsdienstvrijheid. “Het is niet dood, zoals sommigen denken, en er is duidelijke jurisprudentie”, zei hij. Als voorbeeld noemde hij een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit 1999, waarin de uitzending van een godslasterlijke film werd verboden. Volgens hem is kritiek op religieuze overtuigingen weliswaar legitiem, maar laster, smaad en onnodige beledigingen niet.
Hij verwees ook naar verschillende jurisprudentie in Spanje. In 2017 heeft het Hooggerechtshof een groep jongeren die een religieuze ceremonie in Palma de Mallorca verstoorde, veroordeeld. In 2019 veroordeelde de provinciale rechtbank van Madrid twee activisten voor het verstoren van een H. Mis in de Almudena-kathedraal. Recenter, in 2020 en 2021, waren er veroordelingen voor soortgelijke handelingen in respectievelijk Girona en Malaga.
González benadrukte dat andere Europese landen een betere bescherming van de godsdienstvrijheid bieden. “In 21 van de 27 lidstaten van de Europese Unie is er een expliciete wettelijke bescherming voor religieuze overtuigingen, en in 11 daarvan is die zelfs uitgebreider dan in Spanje”, gaf hij aan. Hij sloot af met een waarschuwing: “Als een land de godsdienstvrijheid niet beschermt, beschermt het ook andere vrijheden niet. Democratie is onverenigbaar met aanvallen op de godsdienstvrijheid.
