Aantal executies ligt historisch laag

Amnesty heeft weet van 483 executies in 2020, het laagste cijfer in minstens een decennium. Het is een vermindering van 26 procent vergeleken met 2019, en 70 procent minder dan de 1.634 executies in het piekjaar 2015.

In Saudi-Arabië daalde het aantal terechtstellingen met 85 procent ten opzichte van 2019 en in Irak gaat het om meer dan een halvering. In landen als Bahrein, Wit-Rusland, Japan, Pakistan, Singapore en Soedan werden vorig jaar geen executies opgetekend, in tegenstelling tot in 2019.

Ook het aantal gekende doodvonnissen is gedaald met 36 procent, zegt Amnesty. Die daling is voor een deel te wijten aan uitstel en opschortingen als gevolg van de pandemie.

China en Egypte

Egypte vormt een opvallende uitzondering op de dalende trend, met een verdrievoudiging van het aantal executies ten opzichte van 2019 tot minstens 107 terechtstellingen. Minstens 23 van de terechtgestelden waren ter dood veroordeeld in zaken die verband hielden met politiek geweld. Volgens Amnesty gebeurde dat na oneerlijk verlopen processen waarin bekentenissen werden afgedwongen.

Azië

Heel wat Aziatische landen bleven vorig jaar de internationale rechtsregels overtreden, zegt Amnesty. Die verbieden immers de doodstraf voor misdaden waarbij geen sprake is van opzettelijke doding. Toch werden doodvonnissen uitgesproken voor drugsdelicten in China, Indonesië, Laos, Maleisië, Singapore, Sri Lanka, Thailand en Vietnam; voor corruptie in China en Vietnam; en voor blasfemie in Pakistan.

‘De doodstraf is een weerzinwekkende straf, en terechtstellingen blijven uitvoeren midden in een pandemie brengt de inherente wreedheid ervan nog meer tot uiting.’

In Noord- en Zuid-Amerika waren de Verenigde Staten het enige land dat in 2020 executies uitvoerde. In juli liet de regering-Trump de eerste federale executie in zeventien jaar uitvoeren, en in vijf Amerikaanse staten werden in totaal zeven mensen geëxecuteerd.

‘De doodstraf is een weerzinwekkende straf, en terechtstellingen blijven uitvoeren midden in een pandemie brengt de inherente wreedheid ervan nog meer tot uiting’, zegt Wies De Graeve van Amnesty International Vlaanderen. ‘Zich verzetten tegen een executie is in normale tijden al moeilijk. Door de pandemie was het voor veel terdoodveroordeelden niet mogelijk om een advocaat of wettelijke vertegenwoordiger persoonlijk te zien.’

Afschaffing

Tsjaad en de Amerikaanse staat Colorado schaften vorig jaar de doodstraf af. Kazachstan heeft zich ertoe verbonden dat te doen door toe te treden tot het tweede protocol bij het VN-verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten.

In totaal 108 landen hebben de doodstraf nu afgeschaft voor alle misdaden en in 144 landen is de doodstraf geschrapt in de wetgeving of in de praktijk.

‘Hoewel sommige regeringen de doodstraf blijven toepassen, was het algemene beeld in 2020 positief’, zegt De Graeve. ‘Tsjaad en de Amerikaanse staat Colorado schaften de doodstraf af, en het aantal gekende executies bleef dalen. Dat bracht de wereld dichter bij het verbannen van de meest wrede en onmenselijke straf naar de geschiedenisboeken.’