Als het wonder niet gebeurt, ligt het aan je gebrek aan geloof
-Dussen- Alle pogingen om Brabanders via gebedsgenezing te helen van hun kwalen en van hun ‘valse religie’ af te helpen ten spijt, er komt voorlopig geen megakerk van Frontrunners Ministries in het Noord-Brabantse dorp Dussen. De omstreden evangelist en gebedsgenezer Tom de Wal, die de organisatie leidt, heeft de aanvraag voor zijn zogenoemde omgevingsvergunning officieel ingetrokken. Dat schrijft het Algemeen Dagblad.
De krant noemt dat opmerkelijk, omdat het college van burgemeester en wethouders in de gemeente Altena juist op het punt stond om een beslissing te nemen. Omwonenden hebben er volgens het AD een dubbel gevoel bij.
Voormalig partycentrum
Tot eind januari had de gemeente de tijd om de plannen van de in Dussen geboren De Wal te beoordelen. Dat moment was de afgelopen periode al diverse keren verplaatst, omdat de Frontunners-evangelist uitstel vroeg om de juiste stukken te kunnen aanleveren. De Wal had het plan opgevat voormalig partycentrum De Rietpluim, waarin hij nu al activiteiten organiseert, te slopen en op die plek een groot, multifunctioneel kerkgebouw neer te zetten.
Het zou een complex van maar liefst ruim 120 meter lang, 60 meter breed en op sommige plaatsen 12 meter hoog moeten worden, dat tevens als hoofdkantoor van Frontrunners Ministries dienst moet doen. In het nieuwe gebouw zou plaats komen voor zo’n 1775 gasten (in Dussen zelf wonen circa 2500 mensen). Er zouden onder meer een kleine conferentiezaal, kantoren, tv-studio’s en klaslokalen voor een fulltime bijbelschool in gevestigd worden.
Het complex zou een gouden gevel krijgen en qua afmetingen de op één na langste kerk van Nederland worden. “Alleen de monumentale Sint-Janskerk in Gouda, gebouwd vanaf 1280, is met 123 meter langer. Die andere Sint-Jan, in Den Bosch, moet zijn positie op nummer twee afstaan, want die meet ‘slechts’ 115 meter,” schreef dagblad Het Parool begin dit jaar.
Het AD citeert De Wal over de reden waarom de plannen zijn ingetrokken: “Op basis van de resultaten van een recente bespreking van het plan met het gemeentebestuur is het wenselijk om de huidige vergunningsaanvraag in te trekken. Dit biedt ruimte om een aantal aandachtspunten in het plan te verwerken waar wij geen tijd meer voor hadden binnen deze aanvraag.”
De krant sprak met Helga Gardenier van Bewonersinitiatief Dussen, die zelf dicht hij het voormalige partycentrum woont. Zij zegt blij te zijn dat de door velen als megalomaan bestempelde plannen voorlopig in de ijskast staan. Tegelijk wil zij niet “te vroeg juichen”, omdat deze nog niet definitief van tafel zijn. “Hij komt namelijk met een nieuw, aangepast plan. Daar zijn wij niet gerust op.”
Op posters achter de ramen van tientallen huizen in Dussen hingen volgens Omroep Brabant posters met daarop de tekst ‘Opgepast, Frontrunners brengt overlast!’ toen bekend werd dat De Wal een hypermodern kerkgebouw, inclusief zeer veel parkeerplaatsen, wilde laten verrijzen in het dorp. De Wal zou volgens het AD verder willen overleggen met Altena, waar Dussen onder valt. Daarna is Stichting Frontrunners van zins een nieuwe vergunningsaanvraag in te dienen. Wanneer, is nog niet bekend.
De Here God geeft, wie vangt die heeft
Tom de Wal is, evenals zijn stichting, omstreden. Onder meer omdat deze evangelist en gebedsgenezer beweert dat onder meer kanker, kinderloosheid, autisme en homoseksualiteit te genezen zijn. Hij organiseert veel bevrijdings- en genezingsdiensten. Tevens beweert hij dat geloof en financiële welvaart bij elkaar horen (“God geeft vanuit Zijn rijkdom”).
De Wal geeft al zijn boeken, brochures en flyers gratis weg en vraagt geen toegangsprijs voor evenementen, maar roept gelovigen wel op gul giften te geven. “In kerken hangt een demonische geest als het gaat om financiën”, stelt Tom de Wal. “Uit angst om uitgemaakt te worden voor het welvaartsevangelie, wordt er nauwelijks meer opgeroepen om geld te geven voor het Evangelie. Daardoor is er minder geld voor het koninkrijk van God en dat is van de duivel.”
“Deze prediker heeft plannen voor een megatempel die miljoenen moet kosten”, schreef theoloog en Frontrunners-criticus Willem Maarten-Dekker vorig jaar zomer in een column. “Hij trekt veel mensen met de boodschap dat zij genezen kunnen worden van hun kwalen en volgegoten met de Heilige Geest. Maar het kwalijke is vooral dat hij daarbij manipuleert en inspeelt op de zwakke plekken die mensen hebben, hun angsten en hun verdriet. Kinderloze stellen, die ten einde raad zijn, belooft hij dat ze zwanger zullen worden, als ze maar genoeg geloven – en genoeg geld geven. Als het wonder niet gebeurt, ligt het aan je gebrek aan geloof. Zo’n boodschap doet de naam van het christendom geen goed maar kwaad.”
Willem Maarten-Dekker vorig jaar zomer in een column. “Hij trekt veel mensen met de boodschap dat zij genezen kunnen worden van hun kwalen en volgegoten met de Heilige Geest. Maar het kwalijke is vooral dat hij daarbij manipuleert en inspeelt op de zwakke plekken die mensen hebben, hun angsten en hun verdriet. Kinderloze stellen, die ten einde raad zijn, belooft hij dat zij zwanger zullen worden, als zij maar genoeg geloven – en genoeg geld geven. Als het wonder niet gebeurt, ligt het aan je gebrek aan geloof. Zo’n boodschap doet de naam van het christendom geen goed maar kwaad.”
Tom de Wal van Frontrunners grossiert in nepgenezingen
De snelgroeiende religieuze organisatie Frontrunners hanteert nepgenezingen als verdienmodel. Jomanda 2.0 is opgestaan.
De Wal ging jaren geleden samen met zijn vrouw en medeprediker Femke naar de VS om daar van al even schreeuwerige handopleg predikers het kunstje ‘nepgenezen’ te leren. Rodney Howard-Browne, voorganger van de River Church in Tampa, Florida, is een van die geraadpleegde predikers. De Wal leerde er preken, citeren uit bijbelteksten met de bijbehorende verwijzingen als Marcus 16, kreeg er een cursus oeverloos praten als Brugman en leerde er handopleggen en geld inzamelen. Tom de Wal zijn favoriete bijbeltekst is Marcus 9:23: ‘Alles is mogelijk voor wie gelooft’.
Frontrunners kwalificeert zich als een ‘nieuwe religieuze stroming’. De Frontrunners-acts tonen echter weinig respect voor geloof, kwakzalverij is een betere kwalificatie van de nepgenezingen; bedrog zou ook een kwalificatie kunnen zijn. Het verdienmodel van Frontrunners-eigenaar Tom de Wal, donateurs en giften, lijkt op dat van Jomanda, die bijna dertig jaar geleden in de Evenementenhal in Tiel wekelijks druk bezochte healing-bijeenkomsten organiseerde. Haar show van indertijd vertoont gelijkenis met de ‘genezings’-bijeenkomsten van Frontrunners-baas Tom de Wal nu.
Op een YouTube-filmpje van juni 2022 van een genezingsdienst in Hoogezand zien we een man die een armlengteverschil heeft van tien centimeter, heeft De Wal gemeten. Een handoplegging verder, onder het gejuich van ‘in Jezus naam’, is de kortere arm aangegroeid en is de lengte van beide armen gelijk, laat genezer De Wal de zaal weten. Gejuich, geloof en gezang is zijn deel. Onder het filmpje op YouTube staat tussen de juichende reacties ook een kritische noot: ‘Dat men dit zo mag doen voorkomen zonder strafrechtelijke gevolgen kan ik niet begrijpen.’ En enkele juichende reacties verder: ‘Waarom worden alle kritische reacties verwijderd?’’
De Wal grossiert in nepgenezingen. Op een YouTube-filmpje vertelt hij tegen een vrouw die zegt al jarenlang last te hebben van schouderpijn dat hij ziet dat haar armen ongelijk van lengte zijn. Hij vraagt haar beide armen tegen elkaar aan te houden en wijst vervolgens op het (vermeende) verschil tussen de vingertoppen in de ene en die in de andere arm, een verschil van zo’n twee centimeter is te zien. De Wal raakt haar met zijn handen aan en schreeuwt richting zaal: ‘Ze voelt het, de kracht van God.’ En plots is het lengteverschil verdwenen en demonstreert de mevrouw haar armen weer te kunnen draaien. Wat ze daarvoor niet kon, zo vertelt ze. Ook haar schouderpijn is verdwenen, bevestigt ze. Het zoveelste niet te controleren wonder van De Wal.
Frontrunners is actief op de sociale media. Het bedrijf heeft tientallen mensen in dienst onder meer voor het vullen van de pagina’s op Facebook-, TikTok-, Linkedin– en Instagram. Op de pagina’s zijn filmpjes te zien van verschillende bijeenkomsten in het land waar De Wal onstuitbaar predikt en bijbelteksten de zaal in slingert. Hij lardeert die met nepgenezingen, handopleggingen en aanrakingen. ‘Halleluja’, hoort daar steevast als begeleidende tekst bij.
In een recent bericht op zijn Facebook-pagina vat De Wal, zittend in zijn auto, de successen van een Revival-week eind februari in Twente als volgt samen: ‘900 bezoekers en een gigantisch aantal grote wonderen tijdens de genezingsbijeenkomst. Een vrouw met een hersenbloeding die niet kon lopen en die vervolgens door de zaal rende, een mevrouw uit Canada met een lichaam vol pijn. Ze kon niet lopen maar genas en alle pijn verdween. Wonder na wonder. Mensen met stalen platen, schroeven in hun knieën, die weer konden springen’.
‘Schandalig’
Michiel Hengeveld, bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en gepensioneerd psychiater, kwalificeert dit gedrag van Frontrunners-predikers als schandalig: ‘Dit is vreselijk, zoiets maakt me hels’, zegt hij in de podcast van Omroep Brabant. ‘Een vrouw die onder druk van anderen besluit om te stoppen met het nemen van pijnmedicatie. Natuurlijk heeft ze daar zelf voor gekozen, maar als je ongeneeslijk ziek bent, ben je heel wanhopig.’
Hengeveld: ‘Wanneer iemand steun haalt uit het geloof in die laatste, moeilijke periode, is dat natuurlijk heel fijn. Maar wanneer er expliciet wordt gezegd: stop met pijnmedicatie, dan is dat heel kwalijk. In dit geval gaat het om palliatieve zorg, die de laatste periode wat dragelijker kan maken. Nu heeft deze vrouw helse pijn gehad en dat was niet nodig geweest.’
Volgens Hengeveld zou de wetgeving rondom wie wel en geen medische adviezen mag geven, strenger moeten worden. ’De politiek heeft een hele coulante houding ten opzichte van kwakzalverij. Het is net als met het alcohol- en rookbeleid, ze gaan ervanuit dat mensen zelf weten wat goed voor hen is. Maar in deze situatie gaat het om wanhopige mensen die makkelijke slachtoffers zijn en iedere religieuze idioot kan roepen wat hij wil.’
De Frontrunners-aanpak doet ook Hengeveld denken aan het ‘genezend’ medium Jomanda (echte naam Joke Daman). Jomanda kwam in opspraak vanwege de dood van Sylvia Millecam. De bekende actrice had borstkanker. Ze had geen vertrouwen in een reguliere chemokuur-aanpak en zocht haar heil bij kwakzalverartsen en bij Jomanda. Millecam overleed in 2001. De twee artsen – René Broekhuijse en Erik Dankmeijer – werden pas na een rechtsgang van meer dan tien jaar, rechtbank in, rechtbank uit tot aan de Hoge Raad uit hun artsenambt gezet.
In 2009 werd ‘genezeres’ Jomanda, na jaren juridische getouwtrek, onder meer in gang gezet door de Vereniging tegen de Kwakzalverij, vrijgesproken. Jomanda had inmiddels, vooruitlopende op de definitieve uitspraak, de benen genomen naar Canada.
