De meest verontrustende trend volgens de WHO is echter het aantal landen dat te maken had met “een grootschalige of ontwrichtende uitbraak van mazelen”. Dat aantal verdrievoudigde van 17 in 2022 naar maar liefst 51 in het afgelopen jaar.

Zo’n uitbraak wordt gedefinieerd als minstens twintig gevallen van mazelen per miljoen inwoners in een jaar.

“Zulke grote uitbraken en voortdurende overdracht van mazelen baren altijd zorgen en maken de permanente uitroeiing van de ziekte moeilijk”, zei WHO-expert Patrick O’Connor bij de voorstelling van de cijfers op een congres in Barcelona dit weekend.

De storm lijkt vooralsnog niet te gaan liggen. Dit jaar zit de wereld op schema om de cijfers van 2023 minstens te evenaren. Vooral Europa en landen zoals Kirgizië en Azerbeidzjan worden hard getroffen, met bijna de helft van alle geregistreerde gevallen dit jaar.

Pandemie

De oorzaak achter de stijging? De WHO wijst met een beschuldigende vinger naar de covid-19-pandemie.

De kinderziekte was in 2019 al aan een opmars bezig, vooral in Afrika, maar de coronapandemie zorgde voor een tijdelijke afname van de verspreiding wereldwijd door onder meer de quarantainemaatregelen.

Tijdens de pandemie stokte echter ook de vaccinatiecampagne tegen mazelen. Uit cijfers van de WHO blijkt dat in 2021 een recordaantal van 40 miljoen kinderen niet werd ingeënt. Volksgezondheidsexperts noemen het de grootste terugval in de strijd tegen mazelen in een generatie.

Ongelijkheid

Mazelen veroorzaken meestal hoge koorts, hoest en huiduitslag. Bij zwangere vrouwen verhoogt de ziekte de kans op een miskraam en vroeggeboorte.

In landen met lage inkomens is de kans om te sterven aan de ziekte het grootst, en zij worden ook disproportioneel hard getroffen door de huidige stijging van het aantal gevallen. Hun aandeel in het absolute aantal gevallen wereldwijd is gestegen van 80 procent in 2017 naar 95 procent in 2022. In welvarende landen is dat percentage tijdens dezelfde periode gedaald van 5 procent naar 1 procent.

“In de afgelopen twintig jaar is er aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het uitroeien van mazelen” zei O’Connor tijdens het congres. “Om deze vooruitgang te consolideren en te behouden, moeten we zorgen voor een hoge, uniforme en rechtvaardige dekking van routinematige vaccinaties. Bij uitbraken in ontoegankelijke gebieden moeten we bovendien zorgen voor een snelle respons en een robuust actieplan.”